Oostwinkel

Dany Vantorre

Dat Trapegeer, Roompot, De Bocht enz… namen zijn van zeebanken, is algemeen bekend. Maar de herkomst van “Oostwjnkel“ is voor velen een vraagteken.

Op een vraag van de actieve wijkraad “Oostwinkel“ wendde ik me tot de erkende standaardwerken van Maurits Coornaert.

Reeds in het Heistse kerkregister van 1525 wordt “Oostwynckele“ vermeld. Op een plaatsnaamkundige kaart is “Oostwinkel” het oostelijk gedeelte van het oorspronkelijke gebied Koudekerke, tussen de Ramskapelse Heerweg en de Evendijk (1). Dit zegt u misschien weinig, maar met behulp van een modern plan van Heist is deze omschrijving gemakkelijk te verduidelijken. De Ramskapelse Heerweg is de huidige Heistlaan, terwijl de Evendijk nu nog een stukje zijn naam heeft behouden, maar grotendeels Marktstraat en Westkapellestraat is geworden. Men kan “Oostwinkel” echter ook situeren vanuit een ander oogpunt. De Izabellavaart maakt ter hoogte van Heist een bocht en vanaf dit punt tot aan de kruising met de Zomerdijk (d.i. de Westkapellestraat) sprak men van Markvliet. Daarom kan men ook spreken van het grondgebied gelegen ten Noorden van de Markvliet (2).

Het woord “winkel” kan zelfs verschillende betekenissen hebben: 1. hoek, punt, afgelegen plek, 2. hoeksteen bij het metsen, 3. bergplaats, 4. plaats, streek, stuk land, 5. kamertje, 6. voor eigen rekening gedreven handwerk, 7. werkplaats, 8. verkoopplaats.

“ Winkel” in de betekenis van hoek vinden we nog terug in “winkelhaak”.

Het klinkt logisch om “Oostwinkel“ te omschrijven als “oostelijk stuk land“ omdat het hier toch om het deel van het grondgebied van Koudekerke gaat. Toch is het niet aan te raden “Oostwinkel” door “Oosthoek“ te vervangen. “Hoek“ betekent immers ook een afgelegen wijk in een stad of afgescheiden stuk grond. In de uitdrukking “in alle winkels en hoeken“ worden beide woorden naast elkaar gebruikt. Voor “winkelachtich“ vinden we ook terug “wat gewenkt, gekromd is “ en in het Bargoens is er zelfs sprake van “bochel“. Op een oude of nieuwe kaart is de Evendijk duidelijk “gebocheld“ bij de overgang van de Marktstraat naar de Westkapellestraat ter hoogte van de Bondgenotenlaan. Misschien dat de naamgeving hiermee iets te maken heeft (?).

Ten andere bestond en bestaat de “Oosthoek “ daadwerkelijk. Elke Heistenaar kent deze wijk waarbij de Pannestraat een centrale rol speelt. (cfr oosthoekkermis)

Dat de nieuwe wijk gelegen tussen de spoorweg, Heistlaan, Westkapellestraat en Izabellavaart de naam OOSTWINKEL kreeg is dus geen toeval, maar verwijst naar de eeuwenoude benaming van het oostelijk deel van Koudekerke.

Dany Vantorre

(1)    “Heist en de eiesluis“ 1976
(2)    “Koudekerke - Heist“ 1965