Mededelingen
5. Rond het driegemeentenpunt "Zoetendale"
Roger Crois
De XVIe eeuw wordt in Vlaanderen gekenmerkt door talrijke stichtingen van kloosters en abdijen.
Zo zien we in 1215 een schenking van "het Hof Soetendaele by den bosch dye men heet Esch" in handen van de Eeckhoutte-abdij van Brugge. Deze schenking omvatte, benevens de hofstede, nog 6 bunder land en moergrond (om turf te steken) in Rodenburg Ambacht en 10 bunder in Maldegem Ambacht. De schenking werd door gravin Johanna in hetzelfde jaar bekrachtigd en zij schenkt op haar beurt nog 20 bunder "wastinelant".
De Augustijnen zien hun eigendom uitbreiden door talrijke giften op 't einde van de XIIIe eeuw. In 1201: 27 gemet met enkele gebouwen ‘t welck goedinghe ligghet beoosthalf au poort van Ardenborch en de heet Palincx" - "Liggen te Zompe butte Ardenbourc". Het hof ter Zompe (21e begin Beooster Ee) + de 27 gemet, zijn in de XVIe eeuw nog eigendom van Zoetendale. In 1293 verwerven zij "12 gemet beoosterhalf van Ardenborch op den Acker". Deze gegevens haalden wij uit "Historische Geografie van westelijk Zeeuws-Vlaanderen" door M.G. Gottschalk.
Op de bijgevoegde kaart van de bezittingen gelegen rond de abdij van Zoetendale, vallen de rechte dreven op, die de landerijen en bossen doorkruisen. We kunnen daaruit opmaken dat de abdij hier pionierswerk heeft geleverd bij de ontginning van het bos en de vage grond.
Door talrijke schenkingen is de abdij dan ook uitgegroeid tot groot- grondbezitter. Doch de inkomsten, in de loop van de XVe en de XVIe eeuw, bleken onvoldoende om de lasten te dekken. De abdij is ten prooi aan verval (Jos De Smet, Rond de Poldertorens IIIe jaarg Nr 2 p 70-74).
Dan komt de beroerde geuzentijd (Geuzenbos !) de genadeslag toebrengen. In 1579 verlaten de paters hun goed te Zoetendale. Op 23/6/1584 wordt de abdij afgeschaft en het goed wordt aan de jonge Jezuïetenorde overgemaakt.
In een koopakte van 1781 (prive-bezit: Hoeve Zoetendale) van een gedeelte van deze eigendommen, na de opheffing van de Jezuïetenorde, wordt nog gewag gemaakt van de vroegere bezitters: "Extrait uyt de condition van vercoopinge der immeuble goederen gecompeteert hebbende aen de gewesen Jezuïeten".
Bij het inrijden van de hofstede, en op enkele meter van het hekken, bemerkt men in het midden van de kalsijde, een opvallende ronde zwarte steen. Deze steen met een doormeter van 30 cm en een dikte van ongeveer 9 cm, is een handmolensteen en hij ligt met de groeven naar onder gekeerd.
Op dit punt komen 3 gemeenten samen: Moerkerke, Middelburg en Maldegem. De bijgevoegde kaart en de foto geven dit merkwaardig punt weer. Deze kaart "accordeert met de caerire in meerdere proportie gemaekt naer gedaene maete by I. De Deken, landmeter inden Raede van Zyne Majesteyt, ten jaere 1743, bij hem ondertekent”. En "naer collatie jegens d'orrigineele copie, gemaekt "by den gesworen landmeter Petrus Gilliodts, hebbe "bevonden dese ‘t accorderen, 13 february 1801. L.F. Vande Pitte". (R.A. Brugge - Kaart 938 a).
Hier volgen de toponiemen; de nummers zijn op de kaart af te lezen. De getallen geven de oppervl. in gemeten, lijnen en roeden.
|
1. |
|
2.2.77 |
34. Het West'schildersbosch |
21.1.22 |
|
2. |
De Pape bosschen |
2.1.94 |
35. Den Grooten meersch (bos) |
11.0.39 |
|
3. |
4:0.09 |
36. Den Kleenen meersch (bos) |
4.1.63 |
|
|
4. |
Het Clare velt |
26.0.06 |
37. Het Tresiaens kerckhof(bos |
) 6.1.21 |
|
5. |
Den grooten WaterboschWaterbosch |
8.2.19 |
38. Den Oostpottinck bosch |
2.0.93 |
|
6. |
Den1 kleenen Waterbosch |
3.0.81 |
39. Den Westpottinck bosch |
6.0.10 |
|
7. |
De bercken boschkens |
7.0.00 |
40. De Westgeuzestucken (bos) |
7.0.71 |
|
8. |
De Hemelsche breedte |
18.2.72 |
41. De Meeuse stucken (bos) |
5.2.74 |
|
9. |
De Heyde |
9.1.66 |
42. De Langhe stucken |
11.0.94 |
|
10. |
De Planterye |
6.1.74 |
43. Het Eeckel stuck |
2.0.87 |
|
11. |
Den Bercken bosch |
4.0.79 |
44. Het Eeckel bosch |
5.2.00 |
|
12. |
Den Elsen bosch |
15.2.85 |
45. Den Varynck bosch |
2.1.96 |
|
13. |
De Ses stucken |
4.0.89 |
46. De Ses Gemeten (zaeylinck |
3.2.29 |
|
14. |
Den Bermans bosch |
4.0.87 |
47. Den Meulenbosch bosch) |
11.2.06 |
|
15. |
Het Heybey |
15.0.06 |
48. Leeskens bosch |
8.1.11 |
|
16. |
De groote Bommelooze |
13.1.51 |
49. De Corte stucken ofte |
|
|
17. |
Lindekenshof met wallen en dyck |
3.0.07 |
Koorenstucken 50. Den Nagtegaelbosch met de |
4.1.91 |
|
18. |
Den nieuwen Berckbosch |
1.2.58 |
2 Molenstuck. en Molenwal |
34-0.58 |
|
19. |
Stucken zaeyland |
1.1.43 |
51. Het groot Poortstuck |
3.2.83 |
|
20. |
Een bosch |
7.2.11 |
52. Het kleen Poortstuck |
1.2.64 |
|
21. |
Den grooten Berckbosch |
11.1.96 |
53. Den Keirselaeren bosch |
4.0.23 |
|
22. |
Cobbaerts bosch |
7.1.89 |
54. Het oosterste Gheusestucken |
5.C.01 |
|
23. |
De Taefelaers |
12.0.31 |
55. Hen Boombosch |
2.0.22 |
|
24. |
Den berckbosch |
I6.I.59 |
56. Planterye nevens den wal |
0.1.06 |
|
25. |
Den kleenen Bril |
2.2.68 |
57. Huys,hof, boomgaert,wallen |
8.1.14 |
|
26. |
Den grooten Bril |
8.0.10 |
58. Het Plantsoen boschken |
0.2.50 |
|
27. |
De leeghe Eyckens |
8.2.28 |
59. Den Syngelbosch |
10.1.03 |
|
28 |
De hooghe Eyckens |
24.07 8 |
60. Den Doorenbosch |
1.2.50 |
|
|
2 Stryngen bosch Dryebeeken plantsoen |
1.1.91 |
61.62.63.Den Ronden bosch |
41.0.59 |
|
|
1.0.82 |
64. Den Vetten Weebosch |
9.2.97 |
|
|
29 |
Een boschken |
2.1.81 |
65. Den Geroeyden bosch |
5.1.01 |
|
30
|
Het Dryebeek boschken |
0.2.86 |
66. De Maeldegemsche stryngen |
10.2.55 |
|
31 |
Het groot Morras (bosch) |
17.1.I7 |
67. Den Rostveldbbesch |
6.2.95
|
|
32. |
Het kleen Morras (bosch) |
17.2.63 |
68. DenVogelaersbosch |
34.1.02 |
|
33. |
Het Oostschildersbosch |
I7.I.50 |
69. Jan Tamboersbosch |
46.1.85 |
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]