Evacuering van Heist

(overgenomen uit Jaarboek Cnoc is Ier 1994)

Zondag 24 september 1944:

Auf hoheren Befehl ist von der Gemeinde Heist-Duinbergen, der Ortsteil Heist von der Zivilbevölkerung sofort zu evakuieren. Die Evakuierung muss Mittwoch 29/09/44 um 12 Uhr beendet sein.

Zo luidde het korte onverbiddelijke bevel dat Standortkommandant Müller Heist oplegde. Niets zou baten bij de uiteindelijke pogingen om de massale verhuizing te beletten.

In amper twee dagen diende gans de bevolking naar Knokke geëvacueerd. Ook indien have en goed achterbleven. Slechts het noodwendige kon meegenomen worden. Het leek meer op een vlucht. Reeds verbleven te Heist vluchtelingen uit Zeebrugge.

Op 25 september geloofde het Geheim Leger nog steeds dat het zou volstaan dat de Geallieerden met enkele patrouilles zouden doordringen om de Duitsers te neutraliseren. Vermeersch werd overgestuurd met een nota, maar men geloofde hem niet omdat het codenummer ontbrak. Vermeersch geraakte in de bak!

De inwoners van Heist laadden hun duurzaamste bezit op alles wat maar rijden kon. Over de Elizabetlaan bereikten ze Knokke. Op woensdag 27 september werd het een vreselijke laatste tocht. Want midden de verhuizing zette de Duitse Hamilton-batterij een beschieting in op de Canadese stellingen. Deze repliceerde vanaf het Leopoldkanaal. Met als resultaat dat Heist zelf en de grote weg naar Knokke onder ontploffingen kwamen.

Er vielen 44 gekwetsten te Heist, 3 doden bij bombardementen in de Helios te Duinbergen. Burgemeester de Gheldere kreeg op zijn protest enkel het antwoord Es ist ein Befehl!

Zo ging de laatste tocht. De evacuatie moest op het middaguur voltrokken zijn. Al wie uit Knokke kon helpen, daagde op. Tramrijtuigen werden voortgeduwd, zieken met berries op wielen vervoerd. Het was een hele gemeente die in twee dagen tijd een nieuw onderkomen moest vinden.

Knokke spande zich op legendarisch wijze in om alle vluchtelingen onderdak te bezorgen: in hotels, villa's en privé-woningen. De toestand zou nog benarder worden als uit Oostkerke, Westkapelle, Ramskapelle, Lapscheure en Moerkerke meer vluchtelingen toestroomden. Dezen lieten veelal de eigen woning in puin achter.

Tenslotte was de burgerbevolking van de “Scheldt Pocket” volledig te Knokke samengedrongen en bereikte bij de 20.000 personen.

Uit Zeeuws-Vlaanderen kwamen er nog er meer bij.