Gaston Van Steene -  1890-1951

 André D'hont

Gaston Van Steene liet in 1930 zijn merkwaardig boek 'De Zeekust en Knocke' verschijnen. Hiermede werd hij ook geschiedschrijver der badstad tussen beide oorlogen. Want hij deed meer dan eenvoudig aansluiten bij Pastoor Opdedrincks 'Knocke, Histoire et Souvenirs' van 1913. Wijlen Gaston Van Steene tekende een schat aan nieuwe elementen op en met illustratie bezorgde hij de geschiedenis van zijn badplaats het meer tastbare element over zijn verleden. Hij bracht een uitgebreide dokumentatie, met vele zelfgetekende kaarten samen, en in zijn tijd was hij de eerste om dia's vast te leggen.

– Hij is er steeds mee bezig geweest. Knokke en zijn geschiedenis lag hem zo nauw aan het hart dat het een hoofddeel vormde in z'n opvoedend werk voor de jeugd. Door de kinderen van hun geboorteplaats en zijn verleden te doen houden wilde hij ze tot meer volwaardige burgers doen opgroeien.

De Lippenslaan met rechts het huis dat Leopold Van Steene destijds betrok.

De onderwijzers van de 1e wereldoorlog: rond Gaston Van Steene bemerkt men Benoit Delanghe, mej. Van de Marcke (zuster van de latere direktrice van de meisjesschool) en Huyghebaert.

– Hij maakte na de eerste wereldoorlog zelf vele foto's van hoekjes die nu reeds verdwenen zijn en die in zijn werk werden afgedrukt, andere die nu nog steeds onuitgegeven zijn. Zijn boek zou ook een natuurkundige gids worden over planten en dieren van onze streek. Hiervoor tekende hij verschillende platen.

– Zijn 'Zeekust en Knocke' is volledig uitgeput en het zijn nog slechts de verzamelaars die het bezitten. In zijn school waren er talrijke exemplaren voor de studie van de streek, maar tijdens de oorlog legden de Duitsers er beslag op (kwestie van de vermeldingen over 1914-18) en de kostbare werken werden verbrand...

– Gaston schreef ook een beknopt 'Guide de Knocke' in het Frans aan de hand van zijn oorspronkelijke teksten.

– Hij is de laatste van het geslacht Van Steene geweest in het gemeentelijk onderwijs voor de  jongens te Knokke.

– Hij werd te Knokke geboren op 31 mei 1890. Zijn vader was Leopold Frans Van Steene (overleden 1940), zijn moeder Elisabeth Joanna Lievens (overleden in 1932) en dochter van bakker Lievens van het Dorpsplein. Ze waren met vijf kinderen in het gezin, naast Gaston ook nog Hilda, Nathalie, Rosa en Robert Van Steene. Hun huis was op de hoek van de Van Rysselberghestraat tegenover de markt aan de Lippenslaan, straat die naar het Duinenpark leidt. Het huis is nog steeds in zijn oorspronkelijke trant bewaard. Het huis van de hoofdonderwijzer bevond zich aan het eind van het wegje dat tussen het Hotel en de Couronne lag aan de toenmalige Dorpstraat.

– Gaston kwam in 1911 in het onderwijs en hij volgde vader Leopold, die met rust ging als hoofdonderwijzer op.

Toen waren ondertussen ook René Huyghebaert en Benoit De Langhe in dienst gekomen. In 1911 kwamen ook Lucien en Ward Vervarcke in het gemeentelijk onderwijs. De betreurde Ward werd met zijn schrijvers- en redenaarstalenten een legendarische figuur, die in zijn 'Losse Blaadjes' verschillende Knokse figuren raak typeerde. De kollega's leefden onder de bezieling van Gaston Van Steene, zoals deze ook schreef en zag hoe de gemeente steeds maar verdere uitbreiding nam.

Mevr. Gaston Van Steene, geboren Leontine Beuselinck, stond zelf in het onderwijs:

– Ik ben in 1919 uit St-Amand naar Knokke gekomen en werd schoolhoofd van de kolonie voor zwakke kinderen naast het stadhuis, waar nu het ateneum open is. Daar was midden de duinen in 1910 een pensionaat van de Zusters Dominikanen van Langres-Dijon ingericht, met een kostschool voor juffers. Ze werd bij de 1e wereldoorlog verlaten en in 1919 aangekocht door het Nat. Werk voor Kinderwelzijn. Het werd een bloeiende instelling tot de volgende oorlog. Ik had er de leiding over en zo zou ik vervolgens ook Gaston ontmoeten, als ik hem bij een ziekte inlichtingen ging vragen. We trouwden op 22 aug. 1923 en gingen het huis van het schoolhoofd betrekken. Van toen af werkte Gaston zonder verpozen aan zijn boek, dat in 1930 verscheen. Hij gaf verscheidene voordrachten aan de hand van zijn stopfilms. Tot de 2e wereldoorlog in feite alles zou onderbreken. We kwamen achteraf in de Helmweg wonen met onze dochter. In 1946 ging Gaston met rust.

Leontine Beuselinck geeft les in de kolonie voor zwakke kinderen.

– Een zware ziekte ondermijnde geleidelijk zijn gestel en hij overleed op 25 jan. 1951. Gaston Van Steene werd ten grave gedragen midden de velen die hem gekend hadden als leerling en als vriend. Ward Vervarcke en schepen Mattelaer spraken bij het open graf een rouwrede uit.

N.B. Mevr. Van Steene overleed in 1976.

Gaston Van Steene bij zijn viering in juni 1937, samen met zijn vader Leopold, zijn echtgenote en dochter en de toenmalige schepen van onderwijs, wijlen Marcel Van den Broucke.

Verder hier onder: een keuze uit “KNOKKE EN DE ZEEKUST” van Gaston Van Steene, meteen aangepast om een idee te geven van wat leeft in FLORA EN FAUNA  van ONS MILIEU.

Slangster, Kabeljauw, Zeeduivel, Groote Poon of Zeehaan, Rog, Zeepaardje, Zeenaald, Pieterman. G. Van Steene. “Z&K”

Uit onze NOORDZEE

Haring, Steur, Geep, Makreel, Wijting, Snoek, Post, Tarbot, Schol, Griet, Tong, Schar, Paling (aal), Zonnevis (St-Pietersvis), Lamprei, Zeepaling (konger), Klompvis (lompe), Schelvis, Sprot, Zeegrondel. Rechts: Krab, Zeekreeft, Inktvis, Langoeste, Eremietkreeft, Zeepok, Garnaal, Strandvlo.
“Z&K”, “CNOC IS IER”

 Om en rond de GOLFBREKER

Rogei, Haaiei, Goudkammetje, Wulkeieren, Eieren-Inktvisch, Paalworm, Boormossel, Strandgaper, Zeepier, Schelpkokerworm, Kalkkokerworm, Zeemuis, Zeeanemonen (Gesloten) (Open), Zeester, Schijfkwal, Eendenmossel, Poliep, Lichtende Zeeveer, Doodemansduim, Zeeëgel of Zeeappel. G. Van Steene, “Z&K”, ”CNOC IS IER”

 Schelpen op het STRAND:

Dunne platschelp (soms rozerood), Syndesmia, Venus, Fossiel, Afgeknotte strandschelp, Koks, Eetbare zandschelp, Grote mantelschelp, Alikruik, Cybereaschelp, Lurrariaschelp, Mesheft, Mossel, Gevlochten fuikhoorn, Scrabicule, Boormossel, Oester, Zeeamandel. “ Z&K”, “CNOC IS IER”

DUINplanten

Wegedoorn (Geneesk. Plant)

Wegedoorn – nerprun (rhamnus) zoekt insgelijks magere gronden; kenmerkt zich door zijn kleine, wit-groene bloempjes; in trosjes in de oksels der bladeren zittend; geeft eerst groene beziën die naderhand zwart worden; bladeren en bloemen hebben noch reuk noch smaak. De vruchten zijn een sterk purgeer- en waterafdrijvend middel.

Jeneverstruik (genévrier) tiert weelderig in den kalen, uitgedroogden duingrond; is zeer vertakt en behoudt zijn lange, smalle, groene blaadjes gedurende den Winter; bloeit tussen April en Mei en brengt bessen voort in den nazomer. Deze zijn welriekend, hebben een bitteren smaak en worden gebezigd in de geneeskunde.

Jeneverstruik (Geneesk. plant), Loogkruid

Zeewolfsmelkkruid

Zeewolfsmelk – Euphorbe (Euphorbia) heeft kleine smalle, grauwgroene vleezige blaadjes, dicht op elkander staand; geelgroene bloempjes in Juni en Juli; haar zaad bevat een purgeerende olie die in vroegere tijden gebruikt werd tegen de waterzucht. De stengel bevat een wit, melkachtig sap. Deze plant bezit de eigenschap langen tijd weerstand te bieden tegen de droogte, door haar lang wortelgestel, dat diep in het duinzand dringt. De zeewolfsmelk wordt door de dieren geschuwd, uitgenomen door een soort vlinder, wolfsmelkvlinder geheeten, die zich gewoon gemaakt heeft aan het gebruik der wolfsmelk. Ook de geit eet zonder vrees of ongemak de bladeren van de wolfskers (atropa belladona) welke tot de giftige “nachtschadigen” behoort. De wolf echter weerstaat niet aan deze plant, misschien wordt zij daarom ook wel met recht wolfskers geheeten.

Haar vleezige bessen zijn soms zeer aanlokkelijk voor kinderen, doch uiterst gevaarlijk.

Slikke-schorre- strandPLANTEN

Zandegge, Loogkruid, Zeeraket, Zulte, Zeewier, Halm

Zandegge – carex (carex arenaria) waarvan het aantal zeer veranderlijke soorten aanzienlijk is, ik bedoel de carex-soorten. Zandegge is een kleine zeegroenachtige plant met magere halmpjes, eindigend op pluimpjes. Zij gedijt zoowel op de hooge duinruggen als aan hun voet. Haar wortelgestel gelijkt aan een netwek, dat immer de golvingen en aanwassingen van de duinen volgt op 5 tot 8 cm. onder de zandoppervlakte.

Welk een nederige plant in vergelijking met den halm (oyat) en die toch bijna onopgemerkt een gelijkaardig vormend werk van evenveel waarde verricht!

Zulte of Zeeaster (aster tripolium) groeit tot 0,60 m. hoog en heeft een prachtigen bloei: paarskleurige bloemen met geel hart; tweejarig en groeit slechts op zilte gronden.

Zeeweegbree – plantain (plantago maritima) heeft menigvuldige langwerpig-geribde bladeren, die uit den grond schijnen te komen, of beter gezegd, uit de wortels, daar een stengel ontbreekt; een rechtopgaande, hoogstaande aar met witgrauwe bloempjes, die zaadjes voortbrengen, waarop de vogels belust zijn. Deze plant wordt insgelijks aangewend in de geneeskunde.

 Zeekraal, Zeepostelein, Zeeweegbree, Zeesalade, Baardmos, Melkkruid.

StreekVOGELS

Duikeend, Taling, Regenvogel, Vetgans Alk, Raafeend, Zilverduiker, Meeuw, Hop, Kievit, Papegaaiduiker, Kluut, Klappereend, Poelsnep, Lom, Gans, Zeeraaf, Pluvier, Lepeleend, Eend, Roeteend, Scholekster, Reiger, Strandloper, Kuifleeuwerik, Kemphaan, Waterhoen, Pluvier. “Z&K”, “CNOC IS IER”