Molens te Heist

Joseph De Paep

In Heist hebben er in totaal 6 molens gestaan.  De laatste en bekendste molens waren :

-De Pannemolen of Thielsmolen .

-De Grote Molen of Dorpsmolen ook Molen Demunck .

1. De oudste molen van Heist stond op Evendijk, ten zuiden van het Noorddorp. Gebouwd rond 1288. Deze molen kreeg de naam Zuidmolen, omdat men ook een molen aan de Noordkant van het dorp had gebouwd, dat men de Noordmolen genoemd heeft. De Zuidmo­len is in verval geraakt rond 1536.
   Zie kaart nr. 440

2. In de jaren 1300 bouwde men ook een molen in de Logenhoek, voor de bewoners van de Logenhoek. In de jaren 1330 sprak men ook van een Oliemolen in de Logenhoek en men meent dat deze 2 molens dezelfde zijn, dus de Logenhoekmolen. Deze molen is in verval geraakt door duinenverschuiving en dat de bewoners van deze streek zijn vertrokken.
   Zie kaart nr 201

3. Daar de Logenhoekmolen verdwenen was, werd er een nieuwe molen gebouwd ten Zuidoosten van het Oostdorp van Heist. Op de bocht van de Evendijk. Zo kreeg de molen de naam van Oostmolen. Deze molen is in de troebelen op het einde van de 16de eeuw vernield. Zie kaart nr. 256
4. Daar de molen te ver lag voor de bewoners van het Noorddorp, bouwde men ten Noorden van het dorp ook een molen rond de jaren 1475. Deze molen is ook vernield in de troebelen op het einde van de 16de eeuw. Men gaf soms ook de naam van de Molen A.
   Zie kaart nr. 218

5. Bij de terug opbouwen van Heist, na de troebelen bouwde men op de wallen van de Zuidmolen terug een molen. Deze molen werd vermeld vanaf 1608, die men de Dorps- of Grote Molen, soms ook de Molenhoekmolen, genoemd werd.
   Ligging: 400 meter ten Zuiden van de kerk, kadasterperceel sectie B nr. 336.
   De nota's uit de jaren 1700 vermelden enkele molenaars.
   1670-1678 Kristiaan Decousenmaecker. 1695-1696 Jan Rotsaert. 1700-1702 Jan Amys.1716 Mathys Vanhaecke. 1834 Frans Vandenbussche. 1840 Dominique Schramme-Baervoets.
   1842 verkoop aan Josephus Baervoets en Constantin Baervoets. 1857 verkoop aan Josephus Baervoets. In 1882 door erfenis aan Romanie Baervoets,  Jan Baervoets en Regina Baervoets
   1919 verkoop aan Emiel Demunck-Schram.
   Afgebroken in 1931.
   Zie kaart nr. 53

6. De laatste molen van Heist is deze in 1936 (1836 nvdr) gebouwd door Burgemeester Schoutteeten-Peerlings. Op de kruising van de Evendijk en de Pannedijk. Op 1300 meter ten ZO van de Kerk. Op de steenweg naar Westkapelle.

Enkele molenaars :

1. Eigenaar en Molenaar Simon Schoutteeten-Peerlings.
2. Verkoop in 1857 aan Jacobus Quataert-Vermeire.
3. Erfenis 1873 aan de weduwe van Jacobus.
4. Erfenis 1891 volledige eigenaar weduwe van Jacobus door afstand van vaderserfenis.
5. Verkoop 1891 aan Andries Desmedt-Deboy.
6. Erfenis 1909 aan de weduwe en kinders van Andries.
7. In 1925 afgestaan aan Hendrick Thiel-Deboy.
   Deze molen kreeg ook de naam van Thielsmolen omdat de laatste eigenaar de naam Thiel droeg. Afgebroken door de Duitse soldaten in 1944, en zo is dus de laatste molen van Heist verdwenen.
   Zie kaart nr. 219

Maurits Coomaert: HEIST EN DE EIESLUIS

Bibliografie

• Heist en de Eiensluis door Maurits Coornaert.
• Liber Amicorum René De Keyser.
• Molens in het Noordvrije: De parochie Heist, blz 55-56.
• Inlichtingen van Molenecho's tijdschrift voor Molinologie.
• Eigen opzoekingswerk.

Onderaan deze pagina vindt u de verkoopacte van de dorpsmolen van Franciscus Baervoets, Bernard Baervoets en Constant Baervoets aan Josephus Baervoets

 327 - HEIST (WV) - Pannemolen - 1836-1944

326 - HEIST (WV) - Grote Molen - vermeld in 1400

Verkoopacte van de dorpsmolen van Franciscus Baervoets, Bernard Baervoets en Constant Baervoets aan Josephus Baervoets

Het Gezelle-jaar
Een kartezetter

De visscher slaat een stok in ’t zand
waaraan hij zijne netten spant
Op vischvangste uitgetogen.
De zee die ‘t ziet, komt uit, komt op
En schudt heur witgeschuimden kop
Luid bulderend losgevlogen.

Guido Gezelle
(uit Gedichten, Gezangen en Gebeden)