Viérin - Een architectengeslacht

André Desmidt

Het zou onfatsoenlijk zijn om onze reeks over Duinbergen af te sluiten zonder aandacht te schenken aan de architecten Viérin.

Maar hoewel zij in onze streek heel wat gebouwen ontworpen hebben en zij, vooral in het begin van de eenentwintigste eeuw, zeer actief en creatief waren, is er weinig over hen te vinden. Toch willen wij u graag mee laten genieten van ons opzoekingswerk.

Jozef Vièrin (1872-1949)

Uit een artikel van Herman Stynen vernemen wij dat architect Viérin belangrijke activiteiten ontwikkelde voor de architecturale en stedenbouwkundige aanpak in West-Vlaanderen rond de eeuwwisseling en tijdens de wederopbouw na de eerste wereldoorlog.

Jozef Viérin werd geboren in Kortrijk in 1872. Na zijn middelbare studies aan het Kortrijkse Sint-Amandscollege volgt hij de architectuuropleiding aan het Sint-Lucasinstituut te Gent. Daar kreeg hij zijn neogotische principes en christelijke Vlaamse waarden mee. Rond 1890 kwam er een nieuwe stroming in de school en men stapte af van het strakke neogotische principe om te evolueren naar een meer vrije interpretatie ervan. Viérin heeft zich eerder tot deze laatste richting aangetrokken gevoeld.

Met zijn diploma op zak keert hij terug naar zijn geboortestad Kortrijk waar hij onder­ meer actief was in de Kortrijkse Kunstgilde. Daar ontmoette hij veel kunstenaars en interessante mensen zoals Stijn Streuvels, Henry Van de Velde, Jozef De Coene e.a.

Ook de kunstenaars Emmanuel Viérin, de gebroeders Acke en Theo Van Rysselberghe (zie straat in Knokke) waren present. Deze groep, begeesterd door de artistieke vernieuwing, kreeg ook aandacht van Hugo Verriest, en de schilders Van de Woestijne en De Sadeleer.

Vanuit Kortrijk bezocht Viérin ook regelmatig de kust. Daar bouwde hij, samen met architect Acke, vooral de Vlaams geïnspireerde cottages. Wat belangrijk is voor ons is het feit dat Viérin vooral bouwde in De Panne, Westende en Duinbergen.

Mede onder invloed van de Engelse Arts & Craftsbeweging en onder de indruk van het werk van Voysey en Baillie Scott wilde hij in zijn ontwerpen de karakteristieken van de eigen volksarchitectuur op een creatieve wijze verwerken, aangepast aan de hedendaagse behoeften.

De Kortrijkse Kunstgilde met van links naar rechts : Hugo Verriest, Victor Verougstraete; Emmanuel Viérin, Jozef Raigneil, Jozef De Coene, Jozef Viérin en Acke.

Het vermelden waard is zeker het feit dat Viérin ook het huis van Stijn Streuvels, het zo gekende ‘Lijstersnest’ in Ingooigem heeft ontworpen, vandaar zijn goede relatie met de schrijver.

Stijn Streuvels schrijft trouwens in 1913 een bijdrage over ‘De landsche woning in Vlaanderen’.

Brugse periode

Na verloop van tijd verplaatste de activiteit zich meer naar het Brugse waar Viérin zich in 1908 ook daadwerkelijk gaat vestigen.

Brugge was sinds het laatste kwart van de 19e eeuw het centrum geworden van de neo-gotiek, wat kan gekoppeld worden aan de West*Vlaamse taalbeweging. Stoere overtuigde West-Vlamingen kwamen er bijeen in de Gilde van Sinte Luitgaarde en voerden er een hardnekkige strijd voor ‘t gothijk en tegen de franse gouste van het begin van de nieuwe eeuw...

Viérin evolueerde mee en evolueerde naar de zogenaamde Brugse verjongde stijl. Hij was ook actief als restaurateur van historische gebouwen. Dit bracht hem in confrontatie met de grootsheid van de gebouwen, wat zeker nuttig was voor hem als toekomstige architect van kerken en kapellen.

Een tijdlang was hij architect-inspecteur bij de provincie West-Vlaanderen, maar hij moest afhaken omwille van zijn vele particuliere opdrachten.

Tijdens de eerste wereldoorlog verbleef hij geregeld in Engeland, maar ook in de kuststreek. Hij benutte zijn tijd met het maken van schetsen van de landelijke architectuur. Na de oorlog was hij nauw betrokken bij de wederopbouw van de frontstreek. (o.a. O.L.V.-kerk te Nieuwpoort).

Een aantal gemeenten werden aan hem toegewezen, zo onder meer Diksmuide en Nieuwpoort.

De plannen van de pastorie, het vredegerecht en het politiecommissariaat en het stadhuis dragen de stempel: Jozef Viérin, Lange Rei 14, Brugge.

Duinbergen

Ook in Duinbergen en Knokke dook de naam Viérin geregeld op.

Het architectenbedrijf werd dan ook doorgegeven van vader op zoon en op kleinzoon... In Duinbergen hebben wij een aantal belangrijke villa’s maar ook de kerk dat ontworpen werd samen met zoon Luc. De invloed van Viérin bij de ontwikkeling van Duinbergen is belangrijk.

En toch is er relatief weinig bekend over die architect en wordt hij zelden of nooit vermeld in de boeken die over onze streek geschreven worden.

Straatbenaming

De heer Vermeersch (gidsenkring Sincfal) suggereerde in de cultuurraad Knokke-Heist om een straatnaam toe te kennen aan de Viérins.

Beslist een goed idee en het zou er zeker toe bijdragen om via dit aandachtspunt de streekgeschiedenis nog wat uit te diepen.