25 jaar fusie - Westkapelle-Knokke-Heist-Ramskapelle

André D'hont

Proefballonnetjes - 1969

Op initiatief van burg. de Gheldere van Heist ging aldaar op 4 dec. 1969 een samenkomst door met het schepenkollege van Knokke, om na te gaan hoe de belangen van beide gemeenten zouden kunnen samengaan en verdedigd worden. Dit deelde burg. Mattelaer te Knokke mede op de gemeenteraadszitting van 13 dec. En een nieuwe kontaktvergadering van de raden van beide buren werd in het vooruitzicht gesteld.

Heist had ondertussen vanwege de goeverneur de vraag gekregen met Ramskapelle te fusioneren. Dit moest dan volgen binnen de KB’s die in het land tot de fusie van talrijke gemeenten zou leiden. Aan de Oostkust wensten de besturen een meer vrijwillige akte, politiek gesteund of afgewezen.

Voor de gemeenteraad wees burg. Mattelaer er op dat het gewestplan een wig sloeg tussen de Oostkust. Het toeristisch patrimonium diende echter verdedigd te worden en veilig gesteld. Daarom dat een fusie van Knokke en Heist onder ogen kon genomen worden. Verdere besprekingen zouden volgen en alle raadsleden zouden zich vrij kunnen uitspreken. "De problematiek is gesteld”!

Op 19 dec. kwamen de gemeenteraden samen bijeen in onambtelijke zitting, bijgewoond door de bestendige afgevaardigden Defauw en Legein. De CVP- en VU-fraktie spraken zich resoluut uit voor de fusie terwijl PVV en BSP een eerder aarzelende houding aannamen, niet bereid voor een onmiddellijke definitieve beslissing. Maar de tijd drong om het dossier bij het ministerie van Binnenlandse Zaken te kunnen indienen, in het vooruitzicht van de gemeentelijke verkiezingen van okt. 1970. Een nieuwe samenkomst werd voorzien voor 6 jan. samen met Westkapelle en Ramskapelle.

De partijpolitieke gevolgen van de fusie werden aangevochten door de minderheidspartijen. Voor de CVP lag een ruime meerderheid voor de hand. Burg. de Gheldere en graaf Lippens waren de voornaamste voorstanders van een onmiddellijke fusie. Te Westkapelle bleek de gemeenteraad er aansluitend tegen gekant, terwijl Ramskapelle niet zo radicaal afzijdig stond. Deze gemeente zou volgens het gewestplan en rekening houdend met Groot-Brugge toch naar Heist overgeheveld worden.

1970

Na de nieuwe samenkomst, zonder beide polderburen, was er enkel een volledige instemming van 11 leden op de 22 aanwezige. De volgende stap zou erin bestaan dat burgemeesters Mattelaer en de Gheldere bij de betrokken minister zouden gaan om de fusie aanhangig te maken. Eens het plan klaar zou het aan de onderscheiden gemeenteraden voorgelegd worden, om er zich nog voor 3 maart 1970 over uit te spreken.

Historische raadszittingen - 1970

Einde januari drong burg. Mattelaer tijdens een bijzondere zitting van de raad te Knokke aan op “een fusie zonder ruzie”. De beslissing werd in twee schuifjes afgewerkt. De fusie werd principieel goedgekeurd met 11 stemmen tegen 2 (de hh. Fevery van Volks- en Middenstandsbelangen en Van Renterghem BSP), terwijl vervolgens 7 stemmen uitgebracht werden voor de onmiddellijke fusie (de hh. Mattelaar, Lippens, Aernoudts, De Grauwe en Schwartz van Gemeentebelangen, Declercq van VMB en Vermeire BSP). Voor een voorafgaande studie stemden de hh. van de Velde, Van Parys, Delanoeye en Cattrysse van Gemeentebel., terwijl de h. Van Renterghem BSP tegen alles was en de h. Fevery zich onthield.

Zei burg. Mattelaer: “De tijd is aangebroken om uit een eng partikularisme te treden”.

Graaf Lippens: “Ik ben 100 t.h. voor de fusie om de toekomst te vrijwaren, een toekomst die morgen begint”.

Schepen Van Parys: “Noodzakelijke waarborgen moeten voorkomen in een noodzakelijke studie. Achter alles is er nog geen sprake geweest van de naam die de toekomstige gefusioneerde gemeente zal krijgen en een naam heeft ook zijn belang”.

De h. Schvartz: “De studies kunnen na de fusie gebeuren”.

De h. Declercq: “Belangrijke dossiers moeten wachten tot na de fusie, o.a. wat het casino betreft”. De h. Van Renterhgem: “De beslissing mag niet tot de gemeenteraad beperkt blijven. Afzonderlijke gemeenteraadsverkiezingen zouden over voor of tegen de fusie moeten beslissen. Ik ben nog steeds Knokkenaar”.

De h. Fevery: “Met een jurydische fout, 2 stemmingen voor één punt op de dagorde, zal de beslissing verbroken worden”.

De grote verrassing was de doorslaggevende stem van de h. Vermeire (BSP) geweest.

Te Heist keurde de gemeenteraad op 13 febr. 1970 de fusie goed met 6 stemmen (CVP) tegen 5 (BSP en PVV). De standpunten van voorheen werden daarbij herhaald.

Zei de h. Camiel Van Torre: “Ik ben Heistenaar geboren en wil als Heistenaar sterven”. Luid bravo in de zaal en langdurig applaus.

Burg. de Gheldere: “Onze generatie moet beslissen: ofwel van de Oostkust een betere entiteit te maken, ofwel een annexe van Brugge-Zeehaven te worden”.

De h. Louis Vantorre: “Het is een fusie waarvan de eventuele nadelen ons nog onbekend zijn. Deze fusie wordt helemaal niet gevraagd door de hogere overheid”.

De h. Lemaitre: “Heist en Knokke zijn twee leefbare gemeenten, die zo grondig van mekaar verschillen, dat het alvast een psychologische blunder zou zijn, deze tot een versmelting te dwingen”.

Te Ramskapelle had de raad op 6 febr. reeds besloten niet te protesteren tegen de voorgenomen inlijving van de gemeente, gedeeltelijk bij Brugge, grotendeels bij Heist. Drie van de 7 leden waren afwezig. Burg. Proot sprak de hoop uit dat de nodige aandacht zou besteed worden aan het belang van de bevolking en alle diensten daartoe.

Westkapelle verwierp op 6 maart de fusie met 5 stemmen (Van den Broucke, De Coster, Lierma, Desmidt en De Roo) tegen 4 (Bonte, De Groote, Vercruysse en Danneels). De h. Van den Broucke meende dat in feite niemand van de raad voorstander was van de voorgestelde fusie en hij liet verstaan dat bepaalde leden onder druk stonden.

De beslissing zou dan vallen in de Kabinetsraad van 22 mei 1970: de fusie van Knokke, Heist, Westkapelle en Ramskapelle werd werkelijkheid. En hiermede zou men dan naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober gaan.

Als gevolg van het gewestplan, waarbij Groot-Brugge zich aanmeldde, kwam het ten oosten van de afleidingsvaarten tot een “vrijwillige” fusie. Op 5 juni 1970 verscheen het KB dat de fusie bekrachtigde van de gemeenten Knokke, Heist, Westkapelle en Ramskapelle. Dit gebeurde “om redenen van geografische, ekonomische en financiële aard”, waarbij ook wijzigingen aangebracht werden in de grenzen met de buurgemeenten. Knokke-Heist werd de naam van de fusiegemeente. Het aantal leden van de nieuwe gemeenteraad, met inbegrip van burgemeester en schepenen, werd op 21 vastgesteld, het kollege op 6.

De gemeenteraden bleven ondertussen bij hun agenda’s. Knokke keurde einde april na een maratonzitting de nieuwe koncessie van het casino goed. Westkapelle bleef nog worstelen tegen de fusie: “Men voelt zich beetgenomen in deze zaak”! De h. Van den Broucke kwam met een tegenvoorstel, een grote poldergemeente, en zulks werd aanvang juni goedgekeurd met 5 stemmen tegen 3 en 1 onthouding. “Te laat”, meende burgemeester Bonte. Wat het dan ook was.

De CVP-meerderheid te Heist achtte zich zeer tevreden met de fusie en dan vooral met de benaming Knokke-Heist.
Zei burgemeester Mattelaer van Knokke: “Wij moeten de problemen die zich stellen volledig depolitiseren, de toekomst niet zien uit de enge gezichtshoek van onmiddellijke partijpolitieke voor- of nadelen”. De Gemeentebelangen indachtig.

Schepen Desutter van Heist: “Wij moeten afzonderlijk de verkiezingen trotseren en na de uitslag zien of het nodig is een coalitie aan te gaan en met wie”.

Dan maar uitkijken naar de verkiezingen binnen de nieuwe gemeente met nu zowat 28.000 inwoners.

Voor de eerste fusieverkiezingen van 11 oktober 1970 waren er 5 lijsten en heel wat nieuwe gezichten verschenen op de aanplakborden.

verkiezingen 1970

Batterijen opstellen

Op 5 aug. 1970 kwamen de CVP-afdelingen van de deelgemeenten te Heist bijeen onder voorzitterschap van de h. Robert Willems, nieuwe voorzitter van CVP-Oostkust. Ruim 70 afgevaardigden van alle sociale organizaties van de partij woonden de vergadering bij. Hierop werd dan beslist onder eigen CVP-vlag aan de verkiezingen deel te nemen.

Dit betekende het einde van dc Gemeentebelangen, die met Graaf Lippens Knokke een nieuw uitzicht gaf na de oorlog. Hierbij gingen aanvankelijk CVP-ers samen met onafhankelijken van verschillende richting, terwijl in de laatste zes jaar ook de PVV aansloot. Voor de fusie zou Graaf Lippens niet meer opkomen, maar zijn plaats openlaten aan zijn zoon Leopold. De h. Leon Lippens had trouwens reeds om gezondheidsredenen zijn sjerp overgelaten aan dr. Eugène Mattelaer, meteen de laatste burgemeester van Knokke. Deze zou nu CVP-lijsttrekker worden, gevolgd door schepen Desutter van Heist en Leopold Lippens.

De PVV besloot zich aan de naam Gemeentebelangen te houden, schepen Pierre van de Velde vooraan. De BSP schaarde zich achter Jean Lemaitre, de sterke man van Heist en nam verrassend Maurice Breda uit het Zoute mee om op de tweede plaats te prijken. De Volksunie deed het met Declercq-Deroose.

Maar dan was er ook weer Robert Fevery, de figuur die heel wat herrie wist te scheppen in de Knokse gemeenteraad en het nieuws maakte bij het aanklagen van "het schandaal van de zwarte kas”. Hij had een lijst Uilenspiegel klaar.

Zo werden dan half sept. 5 lijsten neergelegd voor de verkiezingen van 11 okt.: CVP, Gemeentebelangen, BSP, Volks- en Middenstandsbelangen, ieder met 23 kandidaten, de lijst Uilenspiegel met 12.

Het werd een papierslag om de kiezer te winnen. De BSP met de foto’s en de verklaringen van de kandidaten, het familie-album Desutter, het "Werk met 4” van schepen Van Parys, de verbeelding van “Nu”, het klaverblad der Gemeentebelangen, het sigarenbandje van Etienne Himschoot, de jongste kandidate van Uilenspiegel, het dichterlijke manifest van M. Goffin. Iedereen kreeg meer dan 1 kg papier met beloften in de brievenbus. Er werd zowat 13 ton rondgedragen.

Lijsten 11 oktober 1970

Stembusverrichtingen

De CVP zou het pleit halen met 47 t.h. der stemmen, de volstrekte meerderheid met 13 zetels op de 23, enkel 4 Knokse kandidaten verkozen tegen 6 uit Heist en 4 uit Westkapelle. De BSP had verrassend maar 3 verkozenen, allen uit Heist. Bij de Gemeentebelangen lag de klemtoon op Knokke met 5 verkozenen. Voor de Volks- en Middenstandsbelangen bleven de twee lijsttrekkers over. Niets voor Uilenspiegel. Alles samen 10 zowel uit Knokke als Heist en 3 uit Westkapelle. Het heette dat de Knokkenaars al te veel in het warme zuiden zagen.

Werden verkozen: bij de CVP E. Mattelaer, E. Desutter, L. Lippens, H. Danneels, K. De Grauwe, mevr. Vandecasteele, O. Peere, G. Devreese, J. Lierman, R. De Corte, J. De Groote en J.-B. de Gheldere; bij de Gemeentebelangen P. van de Velde, R. Van Parys, U. Delanoye, G. Cattrysse en L. Cafmeyer; bij de BSP 3. Lemaitre en J. De Coninck; bij de V. -en Midd. Bel. R. Declercq en J. Deroose.

Enkele prominenten verdwenen uit het gemeentebeleid. Oudste raadslid Carlos Vermeire stelde zich niet meer voor. Bij de CVP werden noch De Grauwe noch Schvartz herkozen, bij de socialisten moest het jongste lid Van Renterghem afscheid nemen. Robert Fevery was er te Knokke niet meer bij, maar hij zou nog van zich laten horen. Schepen Aernoudts diende "met veel leedwezen” vast te stellen dat hij eveneens het politiek strijdperk moest verlaten. Maar er waren er meer, bv. Alf. Proot of Stanislas Lierman. De volgende kans over zes jaar dan. Onder de 19.048 kiesgerechtigden ontbraken er ook 1.557 op het appèl.

Er was geen sprake meer van een samengaan van CVP met een andere groep. Met de volstrekte meerderheid werd dr. Mattelaer vooropgesteld als burgemeester, met een kompromis-akkoord dat hij zijn sjerp "op het ogenblik dat zich een wijziging zou opdringen” aan Emmanuel Desutter zou overlaten.

November was bereikt en men wist ook reeds wie schepen zou worden, wie het voorzitterschap van de COO zou waarnemen. En op 1 jan. 1971 zou de fusie-gemeenteraad aan bod moeten komen. Het zou later worden.

Uilenspiegel Robert Fevery legde een klacht neer tegen de geldigheid van de gemeenteraadsverkiezingen. Deze werd verworpen door de bestendige deputatie. De aanklager ging in beroep bij de Raad van State. Deze deed pas uitspraak aanvang maart: beroep niet ontvankelijk verklaard.

De “oude” gemeenteraden kwamen ondertussen nog bijeen om de lopende zaken af te handelen. Op de nieuwjaarsontvangsten werd veel over fusie gesproken. Zei burg. de Gheldere: “Het jaar 1970 was voor Heist een historisch jaar omwille van de herstrukturering van de streek”.

Burgemeester Mattelaer dichtte “Vaarwel en welkom aan Knokke”!

De achterhoedegevechten hadden het niet mogelijk gemaakt dat Knokke-Heist reeds aanvang 1971 van start kon gaan. In de pers zagen we de titel “Politieke warboel”, maar de CVP had de volstrekte meerderheid en zou over de samenstelling van het kollege beslissen. Hier zag men dan meer Heistenaars dan Knokkenaars. Men zat nog in de nasleep van de “zwarte kas” van Knokke en Robert Fevery van “Uilenspiegel” had nog een klacht aanhangig bij de Raad van State. Max Desutter had een klacht tegen Robert Fevery om eerherstel te eisen.

Terwijl de fusie op het wachtlijstje bleef, kwamen de afzonderlijke gemeenteraden verder bijeen om de lopende zaken af te handelen. Er bestond in feite maar een waterkansje dat de verkiezingen ongeldig zouden verklaard worden, nadat de bestendige deputatie de klacht van de h. Fevery verworpen had. Maar het “laatste oordeel” moest uit Brussel komen.

De “oude” gemeenteraad van Knokke vergaderde op 12 dec. 1970. Verscheidene toekomstige raadsleden zaten onder het publiek, vooral uit Heist. Men bleef vooral bij de begroting voor het volgende jaar.

1971

Bij de jaarwisseling werd “met humor afscheid genomen van het riante Heist”. Secretaris Gobert wist niet of hij een geboorte- of huwelijks- of lijkrede moest houden. Burgemeester de Gheldere noemde de samenvoeging een wijze maatregel en gewaagde van grote problemen op komst.

Op 1 jan. 1971 was het op de receptie te Westkapelle duidelijk te merken dat iedereen het spijtig vond dat de gemeente “van de kaart zou geveegd worden”. Burgemeester Bonte sprak er geen woord over. Men had liever een poldergemeente gezien met Hoeke, Oostkerke en Ramskapelle.

Zei burgemeester Mattelaer te Knokke: “Laat de defaitisten maar spreken. Men zegt dat Knokke slecht gestemd heeft, maar 1.500 van zijn kiesgerechtigden waren weg. Het is ten slotte niet onze schuld. Zes jaren zijn vlug voorbij”!

Er kwamen nog raadszittingen om dringende zaken af te handelen. Te Knokke zei Graaf Lippens op 13 febr.: “Wat mij betreft is het de laatste maal dat ik een zitting bijwoon. Ik beschouw mijn mandaat als beëindigd op 31 december 1970”.

Maar aanvang maart verwierp de Raad van State de klacht van de h. Fevery. De fusie werd werkelijkheid. Aan de kade kreeg Max Desutter ook eerherstel. De boeken werden gesloten in de vier gemeenten, samen op één hoop gelegd. Voor Knokke-Heist.

 Artikel:

Knokke-Heist eindelijk goedgekeurd (13.3.71)

Raad van State verwierp klacht

De zevende kamer van de Raad van State heeft begin dezer week eindelijk arrest geveld inzake het beroep dat door de h. Fevery was aangetekend geworden tegen de geldigheid van de gemeenteraadsverkiezingen van 11 oktober van vorig jaar in de gemeenten Knokke, Heist, Westkapelle en Ramskapelle.

Aangezien het beroep niet ontvankelijk werd verklaard, werden de gemeenteraadsverkiezingen bijgevolg als geldig en definitief aangezien en wordt de fusie van de vier betrokken gemeenten aldus – eindelijk – werkelijkheid.

Over afzienbare tijd zal de installatiezitting van de nieuwe gemeenteraad moeten plaatshebben tijdens dewelke zal worden overgegaan tot de verkiezing van het schepenkollege. De datum van deze zitting staat vooralsnog niet vast, doch naar verluidt zou dit einde dezer maand gebeuren, omdat men van oordeel is, dat het beter ware elke gemeente toe te laten de lopende zaken af te handelen tot einde maart. Kwestie van de administratie niet te bemoeilijken.