Bierologie in Brugge

Luc Troffaes

De oprichting van de brouwerij „De Gouden Boom" op 6 oktober 1983 in de gebouwen van de vroegere brouwerij ,,'t Hamertje" door Paul Vanneste, betekende voor de Brugse brouwindustrie een ommekeer in zijn terugval. Sedert het verdwijnen van de bekendste brouwerijen „Brij. Aigle- Belgica" in 1978 (opgeslorpt door het Piedboeuf-concern) en van „Brij. 't Hamertje" (opgeslorpt door Brij. Haacht) in 1982, bleef er nog slechts een brouwerij actief in de Brugse binnenstad, nl. de Brij. „De Halve Maan".

Op grafiek 1 zien we dat Brugge reeds vroeg een bloeiende brouwindustrie bezat. Dit wordt tevens bevestigd door de Poortersboeken waarin we zesentwintig personen tellen die zich in de pe­riode 1479 tot 1496 als brouwer of brouwersgast lieten inschrijven.

Een van de oudst bekende, indien niet de oudste, brouwerij in Brugge was de brouwerij van de gebroeders „... Heinric, Martin ende Claeys van Slypen ..." in de Katelijnestraat naast het aalmoe­zenhuis 't Rooms Convent op 10 juni 1330.

Het bier dat in Brugge gebrouwen werd, kreeg de naam „Brux" voor het meer alcoholisch groot bier. Het minder alcoholisch bier of klein bier kreeg de naam „(Brugse) keyte" of „bier van grooten".

In navolging van dit bier en andere bekende Brugse bieren, waarbij we denken aan de bieren BAB 400, Super en Pils van de Brouwerij Aigle-Belgica, de Bourgogne de Flandre van Brij. Den Os, De Brugse Tripel van Brij. 't Zweerd en later van Brij. 't Hamertje, zetten nu de twee overblijvende brouwerijen de productie van artisanale bieren verder. Brouwerij „De Halve Maan" van ons trouw medelid van St.-Guthago, de h. Maes, brouwt zijn „Straffe Hendrik" en brouwerij „De Gouden Boom" creëert het „Brugs Tarwebier".

In de volgende tabellen wordt een overzicht gegeven van de talrijke Brugse brouwerijen die er geweest zijn, met hun belangrijkste eigenaar(s)-brouwer, de plaatsbepaling indien gekend en de tot nu toe vroegst gevonden datum van bestaan.

Aantal brouwerijen:

1441

54

1899

31

1945

7

1540

53

1906

31

1950

4

1673

22

1914

32

1982

2

1845

18

1921

34

1983

1

1849

26

1928

21

1984

2

Evolutie van het aantal brouwerijen in de binnenstad;

2021 05 31 140628

We stellen vast dat het achteruitgaan van het aantal brouwerijen samenvalt met het verval van Brugge als bloeiende stad in de middeleeuwen en ook in de crisisperiode die volgt op de jaren dertig. Een lichte heropleving is merkbaar in een tijd van evenwicht (tussen 1830 en 1914), waarbij de economie zich onder invloed van de industriële revolutie herstelt en opbloeit.

Brouwerij inventarisatie

Nr.

Naam

Eigenaar-brouwer

Plaatsbepaling

Datum

1.

Den Anker

Schaeverbeke Cnapelinck

Wijngaardstraat 9

1546

2.

Den Arent(Aigle)

Fam. Meulemeester

E. Zorghestraat

1553

3.

't Bezemtje

 

Bezemstraat 15

1540

4.

De Blauwen Arend

 

Noordzandstraat

1540

5.

De Gouden Boom

Paul Vanneste

Langestraat 45

1983

6.

Den Brandaek

Nicolaas Verbeke

E. Zorghestraat

1673

7.

't Breydelkin

Fam. Monteville

Smedenstraat 10

14de e.

8.

Casselberg

Fam. D'Haveskerke

Hoogstraat

1540

9.

Cauwe-Penninck

Carlos Cauwe

Westmeers-Oostmeers

1885

10.

In de Cop

Fam. Cauwe

Kopstraat

1441

11.

Ter Dune

 

Jeruzalemstraat- Blekerijstraat

14de e.

12.

Den Erckel

De Graeve

Wollestraat

1673

13.

Ten Ezele

Van Houtryve

Ezelstraat-Oude Zak 1

1415

14.

In de Gapaard

E. Van der Ghote

Noordzandstraat 89

1441

15.

De Ganze

P. De Vriendt

Ganzestraat

1733

16.

't Haentjen

 

a. Vlamingstraat

1382

     

b. Hoek Haanstraat

 
     

c. Smedenstraat

1596

17.

't Hamertje

Fam. J. Vanneste

Langestraat 45

1872

18.

19.

Den Gouden Hand

Ten Handboghe

 

Gouden Handstraat
Snaggaardstraat

1435

20.

Den Hert

G. Parmentier

St.-Annarei

1886

21.

Ten Hertshoorne

 

Carmersstraat

1435

22.

Het Hoefijzer

 

Omgeving Noordzandstraat

1540

23.

Het Hoepeltje

 

Achter de Carmerskerk

1449

24.

't Gulden Hoofd

 

Achter St.-Jacobskerk

1540

25.

De(n) (Gouden) Hoorn

 

Zuidzandstraat

1540

26.

Den Inghele

 

Engelstraat

1491

27.

't Kapittel

 

Omgeving Burg-Markt

?

28.

De Drie Koningen

De Ryckere

Wulfhagestraat

1845

29.

De Gouden Kroone

J. Vande Hofstraat

Smedenstraat 18

1893

30.

't Kruysken

J. Van de Keire

Zuidzandstraat 46

1542

31.

N.V. De Lac

diverse (coöp.)

Minnewaterpark

1929

32.

De Twee Leeuwen

A. Parmentier

?

1777

33.

De Lion d'Or

De Buck

Augustijnenrei

1845

34.

De Halve Maan

Fam. H. Maes

Walplein 26

1856

35.

Brij. Leon Maes

L. Maes-Seys

Walplein 24

 1856

36.

 

De Mane

 

J. Mangelschot

 

  1. Snaggaardstraat

  2. Walplein 26

 

1546

 

37. La Marine E. Van Hoetryve Wollestraat begin 20ste eeuw

38.

De Marminne (meermin)

J. Paternoster

Langstraat 19

1540

39.

De Meyboom

Kemp is

Arthur Moulaert ?

Dweersstraat

1579

40.

De Drie Monniken

A. Vanneste

Molenmeersch 6

1500

41.

Den Os

O. Van Houtryve

Raamstraat 3

rond 1845

42. ‘t Peerdeken   Bisschopsdreef (beursplein) 1540

43.

In de Pense

J. Boucqaert

Kuipersstraat

1673

44.

De Ridder

J. Martinus

Carmersstraat

1733

45.

Rozen brouw

Fam. Floor

Rozendal

1845

46.

De Roze

 

't Gotje

1540

47.

Het Schaeck

C. De Brouwere

Omgeving Vrijdagmarkt

1493

48.

De Schaere

F. Pollet

Omgeving Ezelsbrug

1733

49.

't Schip

 

Bergpoelplaats (Eiermarkt)

1540

50.

't Schotelken

lbona

 

15e e.

51.

In St.-Aernoud

 

Moerstraat 10

1673

52.

St.-Jacob

Fr. Vandeplassche

Moerstraat 10 of 14

1861

53.

St.-Juliaan

Jan Oste

Boeveriestraat

1622

54.

St.-Nicolaas

 

Boeveriestraat

1540

55.

St.-Kristoffel

 

Boeveriestraat

1540

56.

De Sleutele

St. Verlinde

Wulfhagestraat 39

1441

57.

De Sterre

De Neve

Gentpoortvest

1906

58.

In de Sterre

Schaeverbeke

M. Roels

Omgeving Ezelsbrug

1673

59.

De Torre

R. Duprez

Omgeving Molenbrug

1600

60.

Tsaeck-De Mane

J. Mangelschot

Walplein 26

1546

 

61.

Ten Voetboghe

 

Snaggaardstraat

1534

62.

De Wildeman

 

Smedenstraat

1540

63.

De Wulf

M.C. Everart

Walplein 26

1725

64.

Brugge Zeehaven

D. Vanneste

Walplein 23

1877

65.

Zevensterre

 

Zuidzandstraat

1441

66.

De Zonne

A. Claeys

Langestraat 142

1710

67.

De Kleine Zwane

 

Carmersstraat

1540

68.

De Drie Zwaentkens

 

rechts van Carmers 36

1632

69.

De (Grote) Zwane

A. D'Hoedt

S. Stevinplein

1441

70.

't Zweerd

C. Van der Ghote

Zwarte Leertouwersstraat

1563

 

Brouwerijen zonder naam

 71.  Paters Capucijnen St.-Clarastraat  St.-Clarastraat  1898
 72.  Gebroeders Van Slypen  Katelijnestraat   1330
 73.  (*) Moeders van de Zwarte Zusters  Spaanse Loskaai  1687

 

Brouwerij waarvan de naam niet gekend is. Het cijfer tussen de haakjes verwijst naar mogelijk ver­band met de brouwerij onder dit nummer.

74.

(34)

Comeyn-Gheleyn

Wijngaardplein

1845

75.

 

Van den Abeele

St.-Annarei 7

1845

76.

 

Noorbeek

Delannote

Carmersstraat

1842

77.

 

Arents

Smedenstraat

1845

78.

(1)

A. Valcke

Katelijnestraat 78

1845

79.

(22)

Kesteloot

Hoefijzerlaan

1906

80.

 

Verraes

Beenhouwersstraat 21

1881

81.

 

Vertinde

Molenmeersch

1906

82.

 

Van der Ghinste

St.-Clarastraat

1906

83.

 

Strubbe

Lange rei

1906

84.

 

Schaeverbeke F.

De Lane

1906

85.

 

Franchomme

Smedenstraat

1906



(*) Ten andere praktisch elk klooster te Brugge had zijn eigen brouwerij. Zo lezen we (wat ons welwillend werd me­degedeeld door E.H. Jozef Van den Heuvel) in het Register van de Moeders van de Zwarte Zusters: „... Suster Genoveva van Canneyt, dewelcke heeft ghecockt den looden back om het graen te weecken ... int jaer 1687... Deze bak kan alleen gediend hebben om of de gerst te laten kiemen of om het beslag te maken.

Bierologie in Brugge

Luc Troffaes

Rond de poldertorens
1985
LA
141-144
BV
2023-06-19 14:50:19