Lichttorenplein

Om het aantal scheepsrampen voor de kust van Knokke terug te dringen, komt er na lang aandringen in 1872 een vuurtoren. Het gebouw heeft bakstenen gevels met natuurstenen details met neogotische kenmerken: een vierkanten onderbouw van 14 meter breed met daarop een vierkanten toren van ongeveer 13 meter hoog. De schijnwerper is bereikbaar na het bestijgen van 75 treden. Tussen de twee wereldoorlogen in, doet de vuurtoren dienst als hulpcommissariaat, oorlogsmuseum en toerismekantoor. Gedurende WOII zijn de ramen dichtgemetseld. De oude vuurtoren en het reddingshuis komen in het begin van de jaren 1950 in verval. Op 20 februari 1952 begint de sloop.

Op dezelfde plaats komt een toerismekantoor annex politiecommissariaat met openbare toiletten in de kelders. Het gebouw, een ontwerp van architect L. Coppe, heeft een sterk modernistische stijl. De ronde toren verwijst naar de vroegere vuurtoren en het Casino. In 2007 komt het huidige toerismekantoor in de plaats, volledig bebouwd in de stijl van de eerste vuurtoren. Op het achtergelegen ruime Lichttorenplein bedenkt kunstenaar Gert Verhoeven een roze fontein. Ook de rest van het plein is bezet met gelijkkleurige tegels.

Zeedijk

Het eerste stuk van de zeedijk wordt aan het eind van de 19de eeuw aangelegd. Knokke ontwikkelt zich snel als badstad. Een zandweg van het dorp naar de zee (veel later de Lippenslaan) wordt in 1869 gekasseid. Een verkavelingplan uit 1887 van het consortium Van Bunnen-Verwee-Dumortier voorziet de aanleg van een dijk met haaks daarop enkele straten, een ‘place publique’ en een ‘place du phare’, een verkaveling in dambordpatroon ten westen van de Zeedijk, en een grote ruitvormige verkaveling ten oosten van deze as.
In hetzelfde jaar tekent Jean Baes een utopisch plan voor Knokke-Bad, dat nooit wordt uitgevoerd. In de jaren 1890 en het eerste decennium van de 20ste eeuw wordt langs de Zeedijk een bijna volledig aansluitende rij belle époquegebouwen opgericht. Alle panden worden aan elkaar gebouwd, mede wegens de dure grond. Typisch zijn de rijk versierde eclectische villa’s, die voorzien zijn van een halfondergrondse kelderverdieping.
In de periode 1920-1930 bereikt de hotelnijverheid haar hoogtepunt. Er worden nieuwe hotels gebouwd, terwijl er ook stilaan wordt overgegaan op de bouw van appartementen, als antwoord op de algemeen veranderende vraag van het toerisme. In de Tweede Wereldoorlog maakt de dijk deel uit van de Atlantikwall. Villa’s en hotels worden verbunkerd: bakstenen muren dichten alle muuropeningen en versterken de gevels. De woningen lopen ernstige beschadigingen op, wat in de jaren 1950 aanleiding geeft tot een eerste grote slopingsgolf. Gedurende het laatste kwart van de 20ste eeuw worden alle belle  époquegebouwen vervangen door appartementsgebouwen tot zeven bouwlagen hoog.

Paden

Achter de Zeedijk ligt de Kustlaan en de Elizabetlaan, vanwaar een reeks smallere wegen (paden) door het landschap kronkelen. Voorbeelden zijn het Generaal Lemanpad (aanvankelijk het Duitspad) het Cottagepad en Franspad. Ze liggen op de scheiding van Knokke-Bad en Knokke-Het Zoute en zijn bij de initiële uitbouw van Het Zoute aan het begin van de 20ste eeuw aangelegd. Villa’s verschijnen pas na WOI.

IJzerpark

Na de ingreep van landschapsarchitect Aldrik Heirman is het IJzerpark niet meer te herkennen. Ze creëerden temidden van wat soms een “saai bebouwde omgeving” wordt genoemd een reconstructie van duinen met schelpjes en oorspronkelijke begroeiing, inclusief een heuse kijkduin met zitbank met bijna-zicht op zee en een kunstwerk van Jan Vercruysse met als titel Labyrint and Pleasure Garden N°23, afgeboord met 750 taxusplanten.
De oorsprong van de naam verwijst naar de straatnamen – Diksmuidestraat, Nieuwspoortstraat  en Ieperstraat – die herinneren aan de Eerste Wereldoorlog, de IJzerstreek en het laatste stukje Belgische grond dat niet prijsgegeven werd aan de Duitsers. Het park zelf was oorspronkelijk duinengebied. Na de Tweede Wereldoorlog bleef het park zoals het er voor de heraanleg wordt herinnerd: een vergeten lap grond met bomen, gelegen tussen appartementsgebouwen.  Op de hoek van de Nieuwpoortstraat en Diksmuidestraat stond een imposant schoolgebouw. Bij de heraanleg van het park moest de aannemer de fundamenten uitbreken, die nog op het hoge duin onder het zand zaten. Knokke was van in het begin niet zozeer gericht op het sociaal toerisme. Toch werd er rond de eeuwwisseling een school opgericht midden de uitgestrekte duinen tussen het dorp en de zee. In 1937 werden stappen ondernomen door het gemeentebestuur van Knokke om het domein aan te kopen en te gebruiken als gemeentelijke onderwijsafdeling. Gedurende WOII werd er volop les gegeven. Bij de bouw van een nieuwe basisschool in de jaren 1950 werd afgezien verder les te geven in het verwaarloosde gebouw op het duin. Het bleef nog een tijdje bestaan maar werd gesloopt bij de herbeplanting van het park.

Bronnen

• Van Middelem, A., Historisch overzicht: Vuurtoren van Knokke-Heist to De Panne.
Deel 1. Cnoc is Ier, Tijdschrift 44, jaargang 2007, p. 1-17
• Annon., Het IJzerpark. Cnoc is Ier, Tijdschrift 44, jaargang 2007, p. 39-41
• Internet inventaris.vioe.be
• Lannoy D., Knokke en de Belle Epoque, Maldegem, 1993, p. 77-93.
• Lannoy D., Knokke-Heist. Terugblik, Maldegem, 1998, p. 228.

{source}
<script type="text/javascript">
routeyou_viewer_width = 700;
routeyou_viewer_height = 410;
routeyou_viewer_color_background = 'FFFFFF';
routeyou_viewer_language = 'nl';
routeyou_viewer_route = 255641;
</script>
<script src="http://ws.routeyou.com/viewer.js" type="text/javascript"></script>
<div>
<a href="http://www.sincfala.be/index.php?option=com_content&view=article&id=555:open-monumentendag-2010-knokke-heist&catid=69:open-monumentendag-2010&Itemid=131">
Overzicht Open Monumentendag Zwinstreek 2010
</a>
</div>
{/source}