|
Frieda Devinck
In de middeleeuwen, en dit tot ver in de jaren 1800, was de watervoorziening in de Lage Landen hoofdzakelijk gebaseerd op een systeem van waterputten. Vele huizen hadden een eigen waterput in tuin of binnenkoer. In de steden stond meestal een waterput op markten en pleinen. In de streken met enig reliëf werden waterbronnetjes in de heuvels opgevangen en via loden leidingen bracht men het water naar de openbare fonteinen in dorpen en steden. Vanaf het midden van de 19de eeuw ontstond in België de behoefte aan echte waterleidingnetten. Toen Heist rond 1890 een plotse evolutie kende en het toerisme uitbreiding nam, besloot het gemeentebestuur een degelijk waterleidingnet uit te bouwen. Ze zochten een geschikt waterwinningsgebied waarop ook een watertoren kon gebouwd worden. Heist kocht een duingebied van 3 hectare, het huidige Park '58, van de familie Serweytens de Mercx met het doel oppervlaktewater op te vangen en te filteren. In 1901 startte de bouw van de toren en de waterwinningsinstallatie, de aanleg van 53 filterputten in de duinen en het plaatsen van vijf dompelpompen. De totale hoogte was 45,20 m.
In 1951 werd de waterbehande-lingsinstallatie volledig omgebouwd en gemoderniseerd. Toen Knokke en Heist in 1971 een fusie-gemeente vormden, werden ook de twee waterbedrijven samen-gevoegd. De waterleidingnetten werden onderling met elkaar verbonden en zo stond de water-toren in directe verbinding met het zusterstation in de Helmweg.
Maar hoe werkt een watertoren? Wat is het mysterie achter die hoge toren? Dat zijn vragen waar je tijdens deze 20ste editie van Open Monumentendag ondermeer een antwoord krijgt. Via een metalen binnentrap met 216 treden klim je omhoog. In de bovenruimte wacht je een totaalzicht van 360° op de omgeving. Het hele polderlandschap, net een lappendeken, ontplooit zich zo ver je kijken kunt. Bij helder weer zie je zelfs de torens van Brugge en de met bomen afgeboorde kanalen. Aan de andere kant van de bovenruimte schittert een panorama van Knokke en Duinbergen met boomrijke lanen, kronkelende intieme paadjes en mooie villa's. En dan de zee... zo dichtbij, bijna op grijpafstand zodat je onwillekeurig even terugdeinst. Onder bepaalde vensters hangen foto's met aanduiding van wat je door het raam ziet zoals de toren van de kerk, de molen van het Kalf, een ver gebouw, enz. |
Stevig met de tenen in de zandgrond geplant, rijst het slanke silhouet van de Duinbergse watertoren fier uit boven het groene bladerdak van Park '58. Bij het binnenrijden van Knokke is hij het vertrouwde baken dat je welkom heet. Een kraan opendraaien en het water overvloedig zien stromen is zo vanzelf-sprekend dat we er nauwelijks bij stilstaan. Maar achter dit kraantje zit een ingewikkeld proces verborgen waarin de watertoren een welbepaalde rol vervult.
Om het grote gewicht van het bouwwerk plus het gewicht van de stalen kuip met een watermassa van 400 kubieke meter te kunnen dragen, werd een fundering van metselwerk gemaakt. Daaronder liggen vier rijen eiken palen van 6 meter lengte als extra versteviging. Het dak bestond uit zinken platen die het water in de kuip tegen vervuiling moesten beschermen.
Grote vernieuwingswerken vonden plaats in 1973-74. De toren kreeg een totale hoogte van 53 meter, de metalen kuip werd vervangen door een nieuwe in beton met een inhoud van 600 kubieke meter en een ondergronds reservoir werd aangelegd. Men stak de toren in een wit kleedje waardoor hij een moderne en jeugdige look kreeg. De waterwinning in Park '58 moest in 1984 worden stilgelegd omdat het bodemwater te veel nitrieten bevatte en ongeschikt was voor consumptie. Later in 1994 bouwde men nog een waterreservoir met pompstation om aan het hoger waterverbruik te kunnen voldoen.