Cnoc is ier - Editoriaal - Veel eeuwen Zwinstreek

Editoriaal

Heemkring Cnoc is ier - Heemkring die de overleveringen en gebruiken van Knokke in ere houdt, met het achterhalen van geschiedkundige feiten.

De leden ontvangen voor het beperkte lidgeld ieder jaar de historische brochure en het lijvig jaarboek.

Filmavonden, fietstochten, onthulling van platen, ruilbeurzen, Bevrijdingsmars, tentoonstellingen, medewerking, verstrekken van inlichtingen, e.a., behoren tot de jaarlijkse werking van “Cnoc is ier”

- vereniging zonder winstbejag –.

• Ere-voorz. Graaf Leon Lippens, Boslaan 43 (tel. 601555)
• Voorzitter Andre D’hont, Zeedijk Knokke 639/47 (604260)
• Ondervoorz. Danny Lannoy, Graaf Jansdijk 290 (609392)
• Sekretaris André Sandelé, Dumortierlaan 125 (601643)
• Penningm. Harold Van Eeckhoutte, Graaf Jansdijk 277 (607756)
• Kommissaris Rudi Vermeire, Lippenslaan 25 (601016)

Bestuursleden

Willy Desmedt, Boudewijnlaan 67 (606443) - Gerard Adriaenssens, Hazegras 120 (tel. 602213) - Alfons Lierman, Boudewijnl. 4 - Yves Tourain, Eglantierl. 5 (607679) - Gaspar War­nier, Van Cailliedreef 5 /8390 (tal. 515445)

Lokaal: “Prins Boudewijn”, Lippenslaan 37 (tal. 601016) Boudewijncentrum

Studies hier verschenen of uittreksels, moeten bij nadruk verwijzen naar “Cnoc is ier” en de auteur, ook naar de vermelde bron.

Lidmaatschapsgeld: 250 fr.  Ereleden: bijdrage vrij.

Lidmaatschapskaarten in het lokaal of bij de bestuursleden, of door storting op vermelde rek. nummers.

Jaarboek

Lay-out: André D'hont eu Danny Lannoy
Uitgave: “Cnoc is ier” v.z.w.

Vele eeuwen Zwinstreek

De belangstelling voor de Zwinstreek is bijzonder groot. Zo maar niet plaatselijk, maar ook met veel interesse uit het binnenland. Dit zouden de Jaycees reeds kunnen ervaren met de merkwaardige uitgave, de overlapkaarten doorheen de historie van het Zwin, in beide landstalen. De gemeente zelf, financierde de drie lijvige boekdelen van Maurits Coornaert, met vele gegevens uit de archieven, een kluizenaarswerk. Hier in ons blad gaf Gerard Adriaenssens ook bij herhaling de vruchten van zijn opzoekingen mee. Het nodige werd gedaan om het Poldermuseum te Heist tot een waardig kijkstuk over onze streek uit te (ballegeren)-bouwen; vanaf Johan, en met de vzw Sincfala spant schepen Danny Lannoy zich in voor meer uitbreiding. Maar Heist ligt “ginder” nog altijd een stapje verder voor de Knokkenaar. Als er hier zelfs geen archief aangelegd is, zelfs geen sprake van een kunst- of ander museum voor eigen midden, kwam men tot de vaststelling dat privékollekties er gelukkig nog zijn om heel wat schatten uit het verleden van de Zwinstreek bewaard te hebben. Er was dan uiteindelijk een btk-Willems-projekt nodig om de schatten in kwestie uit het duister te halen. De F-F-ploeg van Frieda en Frank heb­ben er hun werk van gemaakt, Inventarisatie van het Kultuurhistorisch Patrimonium. Heette het, met niets in de hand. Dan maar op stap gaan, aankloppen, overtuigen, noteren. Zoveel meer. Om uit te monden op de merkwaardige tentoonstelling Duizend jaar Zwinstreek in het kultureel centrum ofte Scharpoord. Het sukses is niet uitgebleven. Maar de 1000 Jaar had er de hele zomer moeten blijven,- maar, maar... Wat? Te veel andere (vreemde) afspraken. De zomergasten kregen meer tijd om naar de kartoens te gaan kijken. En toch werd bewezen hoeveel de badstad uit eigen streek voor te stellen heeft. Het is dan zeker een wenk voor de toekomst. En hebben Frieda en Frank ondertussen moeten opkramen? Zij zijn in feite het aangewezen koppel om het archief van de gemeente grondig aan te pakken. In de tijd van de computer ligt er werk voor de boeg. Hoe dan ook, nota bene: Harold en Danny denken reeds weer aan een kunstenaarstentoonstelling, met Cnock is ier.

Vele eeuwen waren er ook voor Knokke weggelegd, van poldergemeente tot badstad.

----> een schematisch overzicht A.D.

Knokke

0000 Menap.:

• Bij het begin van onze tijdrekening huisden aan de Belgische kust de Menapiërs, door de moerassige streek tegen mogelijke overvallers beschermd. Zo mislukte ook de veldtocht van Cesar in het jaar 56 en kwam het tot een vergelijk.

0056 Romein.:

• Waar de Romeinen maar half slaagden, was de zee zonder meedogen in de vierde eeuw, met een overweldiging van het volledige kustland tot meer dan 20 km landinwaarts.

0300-0400:

• De zee trok zich geleidelijk terug, polderklei werd neergezet, duinen gevormd.

0600:

• (In de golfterreinen werd op 6 m diepte een eiken vaartuig uit de zevende eeuw teruggevonden.)

0700 Cnoc, Sincfala:

• De naam Cnoc dagtekent uit de achtste eeuw wellicht, toen hier Ierse inwijkelingen kwamen (volgens de legende), daarbij de H. Guthagon, waarvan de relikwie in het nabije Oostkerke bewaard wordt.
• Het Sincfala of ’verdronken land' strekte zich, zoals vermeld in Lex Frisonum, op de grensstreek uit en zou het Zwin vormen tot Brugge.

0800 polders, Cnocke:

• Bij het waddengebied werden in de negende eeuw de eerste inpolderingen begonnen en Westkapelle hoorde bij de eerste dorpen.
• Met de Middeleeuwen, onder het Graafschap Vlaanderen in het Leenroerig Tijdvak (843-1384), ontstond Cnocke op het duinengebied en bezuiden de dijken.

0889 duinen:

• De Dunos werden reeds in 889 vermeld.

0900 Zwin:

• In de tiende eeuw stoven de zuidwesterwinden het duinengebied op en vormden een langwerpig eiland bij het Zwin.
• Rond de waddeneilanden kwamen de eerste nederzettingen in de schorren, waar kudden graasden, waar in de kreken gevist werd.

1227 Knoka:

• Het eerste overgebleven dokument spreekt in 1227 over Knoka.

1252 Knocken:

• In 1252 vaardigden Margaretha van Konstantinopel en zoon Gwyde van Dampierre een reglement uit voor tol op het Zwin ten laste van de vissers van Knocken.

1253 Kerk:

• In 1253 werd de bestaande kapel parochiekerk van Sancti Catherina.

1300 Hazegr.:

• In de veertiende eeuw werd reeds de Asegerse Polre, de Hazegraspolder vernoemd, maar deze was meer zuidwaarts gelegen dan de latere.

1335 Keuvele:

• In 1335 was reeds sprake over de Keuvele.

1400 Gr. Jansd.:

• In het Boergondisch Tijdvak (1384-1482) werd onder Jan zonder Vrees de Graaf Jansdijk versterkt op basis van oudere dijken.
• Uit deze periode moet de Sint-Sebastiaansgilde reeds dagtekenen.

1408:

• In 1408 werd een groep huizen van vissers door een zandstorm bedolven.

1500 St. Katrien:

• In het Oostenrijks Tijdvak (1482-1555) kwam Knokke St.-Katerien in het bisdom Doornik.
• Op het einde der vijftiende eeuw kwa­men de zeeschepen niet verder meer dan Sluis op het Zwin.

1547:

• In 1547 gaf Keizer Karel toestemming nieuwe schorren in te dijken.
• Met het Spaans Tijdvak (1555-1713) kwam Knokke in het bisdom Brugge, dekenij Damme.

1572-1574 Watergeuzen:

• In 1572 kwam op de kerk een uitkijkpost tegen de Watergeuzen, die hier in 1574 huizen kwamen in brand steken en gevangenen meenamen.

1578:

• In 1578 kwam 6 jaar lang Calvinisme, met vernielingen in kerk.

1603:

• In 1603 wer­den de galeien van Frederik Spinola in het Zwin tot zinken gebracht.

1613 Cantelmo:

• In 1613 waren de herstellingswerken aan de kerk voltooid.
• Bij het begin van de zeventiende eeuw kwamen de forten van de Cantelmolijn tot stand.

1640 Kalf:

• Aan het Kalf was toen het gemeentehuis.
• En in 1640 telde Knokke ongeveer 200 inwoners.

1650 St. Seb.:

• In 1650 kreeg de St.-Sebastiaansgilde zijn keure van hoofdman Ridder Arazola d’Ognati.
• In de kerk kwamen schilderijen van E. Quellinus (er nog steeds te zien).

1675:

• Bij een doorbraak van de zee kwam in 1675 geheel het Zoute tussen bos en strand onder water.
• Bij de aanvang van het tweede Oostenrijkse Tijdvak (1713-1792) was reeds 1983 gemeten grond ingedijkt.

1759 weg:

• In 1759 werd de Steenweg naar Westkapelle aangelegd.

1782 Hazegr:

• Keizer Jozef II gaf in 1782 de toelating de Hazegrasschorre in te dijken.

1786 Zoute:

• In 1786 kwam de toestemming tot indijking van de Zoutepolder.
• Zo ontstond in 1787 het Zoute.

1800:

• In het Frans Tijdvak (1792-1815) werden vele goederen verbeurd verklaard, daarbij vooral deze van kerk en klooster, zo ook de Keuvelhoeve.
• In het Zoute huisden de konijnenstropers, die ook gingen vissen in de Paerdemarktkreken.
• Een Franse batterij hield toezicht op het Zwin.

1811:

• Op 11 oktober 1811 stak Napoleon bij het Hazegras het Zwin over.

1815:

• Bij de inzet van het Hollands Tijdvak (1815-1830) telde Knokke 887 inwoners.

1830:

• Als België in 1830 onafhankelijk werd, was Jan de Maecker de eerste burgemeester van Knokke met 987 inwoners.

1834:

• In de strijd tegen de Hollanders werd aan de grens het Fort Leopold ingericht. Leopold I kwam hier op 2 augustus 1834.

1846:

• In 1846 heerste er hongersnood en moesten maatregelen getroffen worden tegen plunderingen.

1852 kerk, Zeestraat:

• In 1852 kwam een nieuw kerkgebouw op de plaats van het oude.
• De Zeestraat, latere Lippenslaan, werd rechtgetrokken.

1872 Int. Dijk:

• De Internationale Dijk sloot in 1872 definitief het Zwin af.

1883 Strand:

• In 1883 kwam de eerste badkar op het strand.

1888 villa:

• In 1888 werd de eerste villa gebouwd.

1890 hotel:

• Het eerste hotel, “Grand Hôtel”, kwam terecht in 1890 en de eerste dijk werd in 1900 voltooid.

1909 Zoute:

• In 1909 kwam het eerste hotel in het Zoute, waar ook de dijk aangelegd werd.
• De dijk van het Albertstrand werd aangevangen en meer achteruitgelegen.

1913 stadh.-1924 Alb.str.:

• Het stadhuis dagtekent van 1913 en het Zegemeer in de voormalige Lispanne van 1924.

1930 Casino:

• Het Casino met 70 m voorgevel kwam in 1930 tot stand.
• Tussen de twee oorlogen groeide Knokke tot een badstad met grote faam.

1970

Na de oorlog 1940-45 zou Knokke vlug een Europese faam gaan genieten met het Zoute en het Albertstrand, met 15.000 inwoners en met 100.000 verblijfsgasten ieder hoogseizoen.