Franz TILLEY

Andre D'hont

Hij werd te Brussel geboren op 18 aug. 1872 en overleed te Elsene op 29 juli 1929 als gevolg van een ongeval. Frans Tilley was architekt en landmeter. Hij huwde Rachel Cock en ze hadden een dochter Hélène, die André Colet trouwde. En het was de dochter van deze, mevr. Eloy-Colet, die zich aan de grootvader kwam interesseren. Zij bezorgde ons bijgaande illustraties.

Met veel werk in het verschiet kwam Tilley naar Knocke nog voor het Zoute van start ging. In 1905 ontwierp hij reeds een villa voor zekere Agendt, in 1909 voor Schneider, in 1910 voor Butler, 1911 voor Coubler. De Cie Immobilière Le Zoute liet hem ook een villa tekenen. Hij bezat vlug een gevestigde faam. Adressen treffen we niet aan in de opsomming van bouwwerken, wel namen: Huygens, Sancke, Braun. Dan de eigenaars onder de eersten die uit het binnenland naar het hagelnieuwe Zoute kwamen.

Ko van de Velde deed beroep op Franz Tilley om het Grand Hôtel du Zoute te ontwerpen. Zoals zijn broer Louis, bakker van de Velde, was Ko van de boze stiefvader uit Holland weggelopen. Hij werd eerst paardeknecht bij Bonte, koetsier van het Kursaal Hotel. 's Winters trok hij naar Brussel. Hij zag klaar, trouwde met een dochter van Pol Van Houtte en liet in 1910 het Gr. H. Zoute bouwen. "Iedereen voorspelde dat hij zijn broek zou scheuren met dat groot gebouw op de duinen bij zee", zei ons Pierre, zoon van Louis. “Maar men had zonder slimme Ko gerekend”.

Foto van Franz Tilley met zijn handtekening op een attest om te mogen reizen, in augustus 1914 toen de Duitsers reeds te Brussel waren. Met ook de stempel Pass-kontrolle Brüssel der bezetter.

Het was een lekkere spijskaart voor de opening van het Grand Hôtel du Zoute op 17 juli 1910.

Le Zoute-Knocke. Grand Hôtel du Zoute.

Op 17 juli 1910 werd het hotel geopend met een groot banket. De architekt was er ook en hij bewaarde de menukaart. Die we hierbij origineel afdrukken, met Oostendse oesters, ossenstaartsoep, tarbot, rundsgebraad, zwezerikken, Brusselse haantjes, alles ingekaderd met meer spijs, tenslotte taart, ijs, fruit en nagerechten.

Dat was nog eens een tijd!

Ko had sukses met zijn hotel en dacht al dadelijk aan uitbreiding. In 1914 schreef het op een prentkaart. De oorlog brak echter uit.

Wessel tekende het kaartje met het eerste Grand Hôtel du Zoute (boven), om het (onder) naar zijn architekt te sturen omdat hij een zou komen.

Met nog steeds de Nederlandse nationaliteit, liet Ko veiligheidshalve Hollands Huis schilderen op de gevel. De neutraliteit zou de Duitsers geenszins afschrikken. Het hotel werd bezet zoals de andere uit de buurt, de Belle Vue van Vandenbossche, de Jacobs van Miel, de Zomerlust van Mon Jacobs, de Terminus van Devisscher.

Na de oorlog kon men terug op de dijk. Ko keek al dadelijk uit naar de herstelling van zijn hotel. Maar het zou nog enkele jaren duren vooraleer hij zijn doel bereikte met nieuwe uitbreiding. Daarover zijn er de kaartjes uit 1921 en 1925. Steeds naar Franz te Elsene.

Meer korrespondentie van Jakobus van de Velde, maar dan na de eerste oorlog, in 1921 en 1925.

Watteyne maakte deze foto van het uitgebreide hotel in 1924 voor de publiciteitsprentkaarten.

Tilley volgde ondertussen de verdere evolutie van het Zoute. De naoorlogse bouuwoede was op een hoogteount als hij in 1929 het slacht- affer werd van een ongeval. Vijf lijnen in het dagblad: ^MToen hij roaan dagavond de middenweg van de Louiselaan overstak, werd Frangois Tilley woonachtig Vilain VIIII-straat» door een trein overreden. Het zware letsels over het gehele lichaam, werd hij naar het St—Danshospitaal overgebracht". Hij overleed op 18 augustus.

Villa "Mon Nid" in het Zoute, volgens plan Tilley

Nr. 41 ter Leopoldlaan is een villa van Tilley die de tijd overleefde.
– Boven: het oorspronkelijke gebouw in al zijn sier bij de laan die toen nog duinengebied was.
– Onder: we zijn ver weg van het begin van de eeuw, de mooie schoorstenen vervangen, het dakvenster in balk, het gevelvenster met balkon verdwenen, geen spoor meer van klapluiken. Franz' kleindochter schudde eens met het hoofd toen ze dit zag.

Van de villa’s die hij tekende bleven foto’s. We kunnen er niet altijd mee terecht in het nieuwe Zoute. Verschillende gebouwen werden reeds vervangen. Maar de Leopoldlaan 41 is nog steeds een villa van Tilley, wel niet meer helemaal zoals toen. En in het Engels pad vinden we ook nog een villa terug (zie illustratie).

Ze blijven herinneringen aan de tijd van toen. Met vele architekten, die als het ware naamloos gebleven zijn. Ze dan onder één naam onthouden: Tilley. Zij die volgden in het spoor van de Lippens en Stubben.