Het familiewapen Monballyu - Monbailly - Monbaliu

Jozef Monballuy

Enige tijd terug had ik het voorrecht een dichtbundel te mogen ontvangen van ”onze” Heistse pastoor (in Knokke) E.H. Jozef Monballuy.

Van de gedichten heb ik genoten en gelukkig dat ik het bundeltje las tot op het einde (bewijs dat het mij boeide), want achteraan vond ik het wapenschild van de familie en wat uitleg.

De streek waar het grootste gedeelte van de stam zich heeft gevestigd ligt in het noordoosten van de provincie West-Vlaanderen. De bakermat van allen die in het stamboek van 1990, van wijlen Maurice Monballieu (1924 - 1995) vermeld worden, ligt in het huidige Oostkamp en meer bepaald in de heerlijkheid Rode-Nieuwenhove.

De eerste gekende Monbaily was er gevestigd einde 1500.

Wijlen Maurice Monballieu vond 36 verschillende schrijfwijzen van de naam “Monbaliu” sinds 1620. Onder zijn bezieling kwam de familiestamboom tot stand sinds 1590. Ook het blazoen, geregistreerd op 12 oktober 1992.

Het schild

De schuine dwarsbalk loopt van de rechter bovenhoek naar de linker benedenhoek met als wapenfiguren zes lazuren (blauwe) schelpen, naar de zes familietakken van 1720. Schelpen staan symbool voor vruchtbaarheid.

Een gaande, aanziende leeuw linksboven is symbool van gezag. Het huismerk rechts onderaan verwijst naar het merkteken van Charles Monbailly in 1625.

De schildbedekking.

De helm met vizier

De wrong: twee ineengedraaide repen stof werden met wol of haar opgevuld. De dekbladen of lambrekijn bieden bescherming tegen zonnehitte.

Het helmteken: het Latijnse BAJULUS (baljuw) betekent administrator.

De baljuw verdedigde in rechtszaken de rechten van de heer door wie hij aangesteld was. Hij droeg een zilveren gerechtroede en ging de schepenen vooraf in waardigheid.

Betekenis

Hier zijn er verschillende denkpisten mogelijk. In alle geval wijst het gedeelte Bailly of Baliu of Ballyu op baljuw. Maar wat wil die Mon zeggen.

Het lijkt nogal evident dat dit zou wijzen op een bezitsvorm: mijn baljuw.

Maar Jozef Monballyu liet mij weten dat het ook de betekenis zou kunnen hebben van minder goede (mauvais) waardoor met dan zou moeten spreken van slechte baljuw.