'n Lisseweghenaerken - Deel 2

Germain Vandepitte

Vervolg van: 'n Lisseweghenaerken - Deel 1

VII. ‘t Lisseweghenaerke

1. Door de censuur toegelaten 925.    12.10.17

Beste vrienden,

‘k Ben verheugd u te mogen laten weten dat ik altijd in goede gezondheid ben. Nu dat ik in de artillerie ben heb ik wat meer tijd om mij met ons blaadje en ander schrijven bezig te houden. Zoo verlang ik naar nieuws van de mannen en van de streek, en al wie inlichtingen of adressen verlangt kan ze mij altijd vragen.

Een ander goed nieuws, Op zaterdag 22 september heb ik het groot geluk gehad in Parijs de wijding van diaken te ontvangen. Dat is de laatste voor de wijding van Priester. Misschien word ik nog Priester binst den oorlog, als ‘t God belieft en is ‘t dat hij voort duurt. ‘t Ware natuurlijk beter dat alles gedaan ware. Dan kwam ik naar Lisseweghe mijne eeremis zingen! Laat ons hoopen!

‘t was eene schoone plechtigheid. Mijn broer Julien was er aan tegenwoordig..  d’andere familie was er aan te kort! .... Op zulke momenten gevoelt men dat het meest     .....

Hierbij zit een portret van onze kerk. Mie! Van Kerschaever en mijn broer Julien hebben ‘t werk gedaan om die af te trekken, en zoo kunnen wij aan ieder Lisseweghenaar’ groote plezier doen hem eene gedenkenis aan ons dorp te geven die met hem zal meegaan.

Hierin zit nog een klein briefje dat dienen moet om nieuws naar huis over te laten gaan. Opdat alleman iets zou kunnen zenden moeten we ons tevreden houden met deze briefjes. Is ‘t niet veel ‘t zal genoeg zijn om onze families gerust te stellen.

Vul zoo in:      

Ik had Vlaamsche briefjes gevraagd maar er waren er geen ....  Vul dus in en zend mij zohaast mogelijk de briefjes terug, opdat ik ze voortzende. Men kan ook een woordje nieuws krijgen bij Petrus Pollet, bij Charles Moeraert, Heile Sluis. Holland-Zeeland.

Aan allen mijne beste groeten en dat God ons beware.
Frater Leopold, Robert Vandepitte, Brankardier D 241 8e Batterij

VIII. ‘n Lisseweghenaerke

1. Door de censuur toegelaten nr. 126. 21 januari 1918.

Nieuwjaar!

We zijn ‘t jaar ‘18 in. Nog een oorlogsnieuwjaar.

Beste wensen van zalig en gelukkig jaar aan al de Lisseweegse jongens. Moge dit ons laatste oorlogsjaar zijn? Mogen we bij ‘t naaste nieuwjaar reeds thuis zijn om vreedzaam ons eigen geluk en welstand te bewerken! Met deze vaste hoop laat ons moedig en fier het einde betrachten! Vooral blijven we God en zijne wet getrouw om bij ‘t weerkeeren Moeder en geliefden vlak in d’oogen te mogen kijken; om onze groote Torre als flinke en trouwe dorpsjongens weer te zien!...

Gesneuveld In de laatste tijden heeft ons dorp diep getroffen geweest. Drie onzer dorpsmakkers zijn gesneuveld.

• Lutters Ferdinand (zoon van Pol Lutters) viel op de groote wacht van den Beverdijk den 28 oktober 1917. Hij ligt begraven op het militair kerkhof van Veurne. Fernand was een doorbrave jongen die we allen zullen beklagen. Zijn broer Louis, gereformeerd, is in Engeland. 
• Vereecke Leo sneuvelde naast Scheewege. Hij ging met zijn sectie naar het werk. Zij werden onderweg gebombardeerd. Leo werd erg getroffen op verscheidene plaatsen en stierf in het hospitaal van Vinckem den 8 november 1917. Hij was sedert april, getrouwd met een meisje uit Dixmuide gevlucht. Hij ligt ook te Veurne begraven, Op zijne begraving waren Philemon Ballegeer, Leon Ballegeer en Jef Styns tegenwoordig. Leon Vereecke heeft twee broers op ‘t front, Kamiel en August. Al de Lisseweghenaers nemen deel aan hun leed.
• Van Dycke Jerome was kortelings maar op ‘t front gekomen bij de M.V.D (32) Hij werd op 29 oktober nabij Caeskerke onder een bombardement den schouder afgeslagen. In het hospitaal van Vinckem bezweek hij den 3n november 1917. Hij rust op het Kerkhof van Oeren, (graf nr. 345). Hij laat een weduwe achter en twee weeskinderen! Zijn kozijn, Kamiel De Waegenaere is ook diep getroffen!
  Enkele ogenblikken voor het ongeluk gebeurde, had Jef De Smidt met Jerome gesproken. Jef speelde kok en ging om water. Ze spraken af om samen een potje warmen te drinken en als Jef weerkeerde was Van Dycke Jerome Vandycke  gekwetst en weggedragen naar ‘t hospitaal. De Waegenaere bezocht hem. Zelfs daar liet Van Dycke zijn lachlust niet achter die van jonger tijde in hem zat. Verschillende dorpsgenoten waren op zijne begraving tegenwoordig: De Waegenaere Kamiel, Bonte Kamiel, Louis Brecins, Michel Vandenberghe, Fons Tavernier en Ernest Van Nieuwkerke.

Hulde en eer aan onze gesneuvelden? God hebbe hunne ziel en loone hun offer!!    R.I.P.

Oproep:

Allen waren we diep getroffen door het vallen van drie onzer dorpsgenoten die kort naeen sneuvelden. Eenige makkers gaven dan het gedacht op eene blijvende hulde te brengen aan hun offer. Anderen keurden het goed. We zijn dan geschikt een zerk te laten zetten op het graf onzer gesneuvelde dorpsmakkers. Ik gelast mijzelf met het plan te laten uitvoeren en ontvang daartoe de hulp die ieder zal willen bijbrengen.

Ieder graf krijgt zijn zerk. De kosten komen op 30 fr. per zerk.

Ieder Lisseweghenaer wordt dan verzocht naar zijn vermogen en verlangen iets te willen bijbrengen als hulde aan onze makkers en troost aan hunne familie. We zullen er ook fier mogen op zijn iets voor elkaar overgehad te hebben.

Elk kan het zijne geven aan Chrétien De Bruyne, Jozef De Smidt, Cyriel De Smidt, Kamiel De Waegenaere, Julien Vandepitte, ofwel (liefst met verschillige samen) het inzenden op mijn adres.

Mannen! Onze gesneuvelden moeten we in eere houden!?!

Nieuws van ‘t onzent.

In de brouwerij van Daeninck’s wordt er alle dagen soep gekookt door meisjes van ‘t dorp: twee van de kosters dochters, twee van Leon Stadel ene van de burgemeesters dochters en de zuster van Jan Maenhoudt. De menschen moeten er daar alle dagen om gaan: ze krijgen een halve liter per man, groot of klein, tegen 5 centiemen. Met drie weken wordt er een koebeest geslacht bij Amand Vlaminck en ze wordt daar verkocht. Iedere man krijgt 75 grammen!!

Het wordt uitgevochten! Ze moeten er altijd eene duitsche wacht bij zetten, anders kunnen zij de menschen niet meester.

Overleden :   

• Ernest Dhondtl en zijne vrouw zijn alle twee overleden met korten tusschen tijd. Amedee Dhondt (D 4 - 2 Cie) heeft zo zijne ouders verloren. Wij bidden met hem voor hunne zielenrust!

Onder Ons

• Miel Demon (D 70-4 esc.) is brigadier benoemd. Proficiat!
• Kamiel Vereecke is gekwetst geweest in den rug. Hoe gaat het met hem?
• Gerard Houvenaeghel is overgegaan bij den “Télégraphe sans fil” [censuur] over eenige dagen is hij gevallen en heeft zijn knie verstuikt. ... voor een nieuw veranderinske!...
• Charles De Clercq heeft congé sans solde gekregen. Hij werkt te Parijs in de munitie. Zijn adres: 39 Faubourg St-Antoine.
• Moes heeft Charles gevonden om in congé te gaan.
• Louis Tanghe (D 268-1 esc) heeft een tijd gewrocht in de suikerfabriek van Pont d’Ardres. Weer in zijn escadron [censuur] ‘t is bijkans ‘t zelfde.
• Fons Tavernier is bij de putslagers. Ze heeten dat “fontainiers” [censuur] Ernest Van Nieuwenkerke zelfde stiel! Section Fontainiers    [censuur]
• Philemon Ballegeer zet barakken. Ge moet weten hij is metser van stiel met den oorlog (D 14 8 Cie en subsistance).
• Mon De Backer is uit het hospitaal weg. Afgekeurd voor allen dienst omwille van zijn been. En ze hebben hem travailleur gemaakt. Wie weet er zijn adres?
• Verrezen! Er zijn er die peinzen dat Pilon (Theofiel) Peere dood is. Neen! Hij zit met levende lijve in Duitschland: Kriegsgefangenenlager Dyrotz. Post Wustermark.
• Miel Raemackers heeft geheel de “campagne” mee gedaan in Duitsch Oost-Afrika. ‘t Slechtste is ginder over. Hij is nu Agent militaire Gare Kigona (Duitsch Oost Afrika).
• Kamiel Pintelon is in de 8ste batterij en alzoo hulpopsteller aan ‘t Lissewegenaertje. Hij zet hier veel complimenten bij! Te veel werk in ‘t magazijn om langer te schrijven, zegt Kamiel.

Nieuws over de makkers zenden: Robert Vandepitte Brancardier Z.235 8ste batterij.

Los blad: S.K.V.H.

Zijn er mannen onder de Lisseweghenaers die verlangen nuttig hun ledigen tijd te gebruiken.

Zijn er mannen die verlangen meer geleerd uit den oorlog te komen, zijn er die verlangen boeken te lezen over stiel en ambacht, over “hun vak” zijn er die verstaan hebben dat in de fabriek de “chef de four” een duitsch of een vreemde mocht zijn, en de zweeter en slaver een Lisseweghenaer!

Zijn er die willen bekwamer worden om beter naar hun welstand te zoeken? Hier is het middel: Vakkunde!

Daarom heb ik, ter beschikking van die ‘t verlangt, abonnementen op de vakboerderij “S.K.V.H. van Veurne, en ieder Lisseweghenaer wien dit nuttig kan zijn mag er mij naar wagen.

Jongens, uw bekwaamheid is uw welstand! Leert Uw vak!!!
Robert Vandepitte, Brancardier Z 235. 8ste batterij.

IX.’ n Lisseweghenaerke

Door de censuur toegelaten nr. 638   5.5.1918.

Beste vrienden,

Ik verlang al langen tijd u wat nieuws te laten, maar de omstandigheden beletten mij altijd. Liever dan nog langer uit te stellen zend ik u dit blaadje om u ‘t bijzonderste te laten weten. Daags voor Paschen heb ik het groot geluk gehad Priester gewijd te worden in Parijs. ‘t Is een groot geluk voor mij en mijne familie, eene eer en zegen ook voor heel ons dorp, waar gij dan allen fier moogt op zijn!

‘t Is spijtig dat dit thuis niet mocht gevierd worden, tot troost van mijne familie en vreugde van heel ‘t dorp.

Houdt u allen kloek en hebt goeden moed in het tegenwoordig ogenblik ‘t einde schijnt aan te komen. Weest allen getrouw aan uwe plichten van christen mensch en flinke Vlaamsche jongens want zonder dat komt het toch niet.

Eén onzer makkers is weerom gevallen: Kamiel Huyghebaert, bijgenaamd “de zwemmer”. Hij was getrouwd en woonde te Heyst. Hij werd den 27-1-18 te Caeskerke getroffen door een obusscherf in de borst en had een been gebroken. ‘s Anderendaags bezweek hij in het hospitaal van Beveren. Hij ligt op het kerkhof van Beveren. Zijne ziele ruste in vrede.

Ik dank al de Lisseweghenaers om hun mild bijdragen tot het plaatsen van een zerk op het graf onzer gevallene dorpsgenoten. Drie zijn er reeds geplaatst. Binnen kort zal aan andere ook voorzien zijn. De lijst van ieders bijdragen hiernevens. Als er nieuwe nood moest komen zal ik spreken.

Omwille van mijn priester worden heb ik onmogelijk aan al onze jongens kunnen antwoorden, ook kon ik niet voorzien in de vragen naar boeken. Nu reken ik er op te zullen kunnen voor zorgen. Voor weldra dus. En proficiat voor al onze werkers. Nieuwe kennis zal later wel te pas komen.

• Irma Peere is te Lisseweghe overleden.
• Julien Vandepitte is sergeant benoemd aan den télégraphe sans fil.
• Chrétien De Bruyne is korporaal geworden. Arsène Gunst heeft zijne vrouw verloren. Ze overleed te Londen. R.I.P.

Hand en groet. God beware ons allen.
Robert Vandepitte, Priester brancardier Z 235-8ste Batt.

Inschrijving: onze gesneuvelden ter Hulde.

Robert Vandepitte, 5.00; Julien Vandepitte, 5.00; Jef Desmidt, 5.00, Louis en Alfons Tanghe, 5.00; De Waegenaere Kamiel, 5.50; Bonte Kamiel, 5.00; Breems Louis, 5.00; Vandenberghe Emiel, 5.00; Alt’., Emiel, Cyriel Tavernier, 5.00; Rosson Henri, 2.50; Van Nieuwkerke Ernest 2.00; Louis Dhondt, 5.00; Huyghebaert Albert, 5.00; De Geeter René, 5.00; Styns Jet’, 5.00; Jacobus Ceulenaere, 5.00; Meulemeester Leon, 2.50; De Bruyne Chrétien 5.00; Louis Peere, 1.00; Adolf Dendooven, 3.00; Edmond Schram, 5.00; Alfons De Boy, 5.00; Corthals Alfons, 2.50; Lucas De Volder 5.00; Pieter Versyck, 5.00; Miel Demon, 5.00; Fons Demon, 5.00; Kamiel Hautekiet, 2.00; Amedee Dhondt, 2.00; Boy Ernest, 5.00; Chrétien Dhondt, 10.00; Jules Depuydt, 2.00; Jet’ Galle, 2.00; Cyriel Desmedt, 3.00; Jef Barremaeker, 5.00; Amandels Marcel, 5.00; Camiel Pintelon, 10.00; Jet Jaxsens, 2.00; Charles Jaxsens, 2.00; Jet Peere, 5.00; Fernand Lutters, 5.00; Firmin Pintelon, 20.00; Theofiel Coppens, 5.00.

Voor S.K.V.H. Veurne Firmin Pintelon 5.00.

Ik zond reeds aan velen onzer jongens het portret onzer kerk. Maar ik kon alleman in één keer niet voldoen omdat dit nogal wat werk vroeg. ‘t Is mijn broeder Julien met Miel Kerschaever die het werk daarvoor hebben gedaan.

Hierbij nog een briefje om nieuws naar huis te zenden. Gelief het in te vullen en naar mij terug te zenden. Ik zal zorgen ze op goeden weg te zetten.

Vul zo in:

X. ‘n Lisseweghenaerke

1. Door de censuur toegelaten nr. 852. 10.6.1918      Vivat ‘t Noorden: Lisseweghe is hier!

Beste vrienden,

Dank hier nogmaals al de Lisseweghenaers om hunne hertelijke en genegene gelukwenschen ter gelegenheid van mijn priester worden.

Het spreekt onze Lisseweegsehe jongens ter eere dat ze zoo diep meegevoelen met mijn groot geluk van Priester te mogen zijn!

Ja, ik word het gewaar, onze flinke Toren en schoone kerk, waar ze gekerstend werden, hunne eerste communie deden en alle zondagen den Heer gingen eere brengen, staat nog vast in hun gedacht en in hun heil, vast zoals onze Torre zelf ginder, fier en manhaftig op zijn jongens staat te wachten tot ze weer keeren. Jongens weest uw toren en dorp en huis, weest uwe moeder, uwe vrouw of geliefden getrouw in deze moeilijke dagen, dat ge met uw hen zoo alleen staat, opdat ge gelukkig en als flinke jongens naar dorp en huis moogt weertrekken. [censuur] Neen jongens van Lisseweghe, neen ‘t mag niet! ware ‘t maar omdat gijzelf alle dagen in doodsgevaar zijt!  P.L.

Verdwenen:

Leon en Philemon Ballegeer zijn verdwenen sedert den 17 april. Ze zaten in de groote slag te Merckem. Ze zijn krijgsgevangen genomen en naar ‘t schijnt ongedeerd.

Gesneuveld :

• Nogmaals komen we een onzer strijdmakkers te verliezen: Amedde Dhondt. Hij werd op 22 mei in den achternoen door een kogel in het hoofd getroffen en overleed bij het aankomen in den poste de secours. Hij ligt in West-Vleteren begraven: gift nr. 1232. Onze dorpsjongens zullen diep getroffen zijn door dit nieuw verlies. Stort allen een goed gebed voor zijne zielerust. R.I.P.

Gekwetst :

• Pieter Versyck is den 16 maart gekwetst geweest aan zijn rechter arm. ‘t Is nog al erg, want zijn arm zal misschien nooit meer goed komen. ‘t Kwam door ‘t springen van hun stuk. Hij schrijft nu met zijn linker hand. H.M.S. Mortain (Manche)
• Cyriel Alexander werd ook gekwetst op 18 mei. Hij deed zijn eerste trancheedagen. Binst hij de wacht stond sprong er nevens hem eene grenade door de hitte. Hij kreeg stukken in alle twee zijn handen, zijne linker arm en in den buik Ze gingen gelukkiglijk niet diep en zoo is Cyriel al goed aan ‘t genezen in H.M.B. Fontgombault (?) (Indre)

Uit de streek :

• Kamiel Witgeers verneemt door zijn broers die in Duitschland zitten dat zijn vader gestorven is den 13 oogst 1917. Wij nemen deel aan zijn leed en bidden voor de overledene.
• Lucas Gheyle, zoon van Jan Gheyle is te Lisseweghe overleden.
• De vrouw van Jules Van Kerschaever die wijnhandel doet te Blankenberghe is den 13-11-18 overleden aan een longontsteking.
• Louis De Vrieze die sedert een jaar of vijf met vrouw en twee kinderen in America is, komt er zijne vrouw te verliezen. Ze was 54 jaar oud.

Onder Ons :

Over tijd stond er in de “Standaard” nieuws over Dudzele en ze schreven er dit hierbij: “Dudzeele was en is de hoofdstad van ‘t Noorden!”

Lisseweghenaers waren een beetje jaloersch van ‘t succes van Dudzele en er wierd “een kampje geslegen” maar die ze klopte dat was Lisseweghe!

Jongens is ‘t waar? Neen ’t aan onze Torre, daar kunnen zij niet aan! en hij staat nog kloek op zijn beenen en zijn jongens gelijk hij Vivat ‘t Noorden, Lisseweghe is hier!!

• Arsène Gunst is gesnapte verklaard. Hij is in C.I.B.I. te Auvours en zal ziekendiener worden in een hospitaal.
• Gerard Houvenaeghel die naar ‘t hospitaal trok met iets aan zijn knie is weer aan den T.S.F. bij Julien Vandepitte.
• Kamiel Waegenaere vindt dat de Duitsch een onvoorzichtigaard is: als hij schiet, hij zou maar vlak in een mensch zijn gezicht schieten.
• Miel Tavernier is binnen geroepen CI. kamp van Auvours.
• Alfons De Boy is brigadier benoemd in februari en overgegaan in de 21e batterij. Firinin die in ‘t voetvolk was is nu signaleur in zijn broers batterij. Hij vindt dat het beter is daar, dan zijn peerd altijd te moeten zelf dragen.
• Edmond Beausaert is sedert kort op ‘t front. Hij heeft er ‘ne goeie kameraad gevonden: ‘t Lisseweghenaertje!
• Pieter De Jaegher heeft 2 jaar bij ***[censuur]******   geweest. Nu hebben ze hem kannonier gemaakt.
• Albert Huyghebaert is Spaansch aan ‘t leeren. Na den oorlog gaat Lisseweghe de wereld rond!..
• Ernest Boy die lang in eene keuken van officieren was in den Haver is er nu uit en doet er weerom zijn dienst.

Een voorbeeld:

“Ik heb gezien dat u wilt belasten met boeken te bezorgen aan diegenen die willen hun eigen versterken om later geen slaaf meer te moeten zijn van vreemdelingen gelijk het vroeger was. Ik heb daar al ver over gedacht en begrepen dat zulks moet zijn. Ik ben nu al goed op de hoogte van mijn stiel; ik heb al in verscheidene plaatsen gewerkt en heb alles goed opgemerkt. dat zal me van pas komen. Maar was ik nog wat beter geleerd het zou me veel voordeliger zijn.”

Eén van Lisseweghe.

August Vereecke bezocht het graf van zijn broeder Leon te Veurne. Hij zag daar den zerk door de Lisseweghenaers geschonken en was er diep van gepakt. Hij bedankt al de mannen voor hun schoon werk.

• Lessen over ‘t metsen : adres: E.H. Denijs - per briefwisseling
• Lessen over timmeren Kerkstraat De Panne
• Lessen over landbouw: adres, E.H. Walravens, aalmoezenier Z 23 1 Cie groep.

Zend in: Naam, Voornaam, adres (klaar schrijven) - Woonplaats in vredestijd voor 1 juli.

Mannen die stielboeken verlangen op S.K.V.H. mogen er mij naar vragen.

• Cyriel Alexander vraagt naar Edward en Cyriel Verslappen.
• Henri Koeken en Chrétien De Bruyne naar Henri De Grande.
• Fernand Lutters en AdolfDen Dooven naar André Raemaekers.

Wie kent ‘t adres van volgende mannen:

Armand Brauwers, Bonte Kamiel, Richard De Corte, De Schrijver Constant, Kamiel Jaxsens, Jules Neyts, Van Craeynest chef Frans Van Eecke, Van Houtte Alfons en Prosper, Vereecke August.

Robert Vandepitte, Priester-Brankardier Z 235 8e batterij Veldleger.

XI. ‘n Lisseweghenaerke

Door de censuur toegelaten nr 1328. 5-9-1918. Vivat ‘t Noorden! Lisseweghe is hier

Van ’t onzent:

Op 29 Juli stond er in de Belgische Standaard te lezen: “De Engelsche vliegers hebben verschillende bommen geworpen op Lisseweghe dorp. Een kwam terecht op den toren waar de Duitschers een draadlooze telegraaf hadden opgesteld. Talrijke duitsche soldaten in ‘t dorp gekantonneerd werden gedood” (39)

Nieuws uit Holland gekregen laat verstaan dat dit bombardement erg is geweest. De menschen waren verschrikt en meest allen zijn overgevlucht naar Knocke en Heyst. Ze hebben hunne kleeren en meubels en beesten ****[censuur]****   meenemen ****[censuur]****  laat ons hopen dat de Duitsch allicht mocht optrekken en ons dorp en huis aan ons weer overlaten.

Hoe hard dit nieuws ook weze, ons ontmoedigen mag het niet?

• Urbain Alexander is getrouwd met Helène Barremaeker en woont in Knocke. Florimond Marreyt is in februari getrouwd met Maria, de dochter van Charles Muylle uit den steenoven.
• Maurice De Cuyper is sergeant-major benoemd. Hector Raeymaelcers eerste sergeant. Proficiat aan alle twee.

Onder Ons:

• Marcel Amandels werd van de gaz gepakt. Hij is er door en weer in zijne compagnie.
• Arsêne Gunst is in de statie van Waeyenburg als ziekenverpleger.
• Edmond Schram werd gedecoreerd met de militaire medaille en het oorlogskruis.
• Theo Bonte won ook het oorlogskruis, proficiat!
• Cyriel Desmidt en Fons Demon gingen op verlof te Cyriel Taverniers. In t weerkeren zag
• Cyriel de Lisseweegsche bende van Kales. Julien Vandepitte, Miel Kerschaever en Houvenaeghel.
• Houvenaeghel leert tegenwoordig voor marine-operateur om met den draadloze telegraaf op de schepen te werken.
• Chrétien Dhondt die te Dieppe in dienst was als le sergeant maj. heeft eene operatie onderstaan van de appendice, in Bonsecours, goed gelukt.
• André Raemaekers is overgegaan in de artillerie, gevolg van ziekte.
• Kamiel Peere van Pier Peere’s dient in ‘t Amerikaansche leger in Frankrijk. Hij is vast aan den ijzerweg.
• Jef Jaxsens is sedert enige maanden achteruit als vader van 6 kinderen.

Lisseweghenaers komen malkaar nog meest tegen in de tranchees en vooruit. In de laatste maand ontmoette ik langs ginder: Jef De Smidt, René De Geeter, Chrétien De Bruyne, Charles Jaxsens, eerste sergeant Raeymaelcers, René Duynslager.

• Theofiel Ceulenaere heeft overtijd van de brokken gedeeld juist als hij de laatste wacht deed op voorpost, vóór ‘t aflossen. Een stukske op zijn hand. ‘t Begon te zwellen. Theofiel kreeg daar mee 22 dagen goeie repos in d’ambulance.
• Constant Barremaeker kwam ook zoo een grap tegen. Eén van die zware op zijn kot. Van de zes mannen was er maar één licht gekwetst aan zijn voet. Stant zijn uurwerk was er aan: dat is voor een souvenir? Drie dagen later kregen ze tewege ander bezoek ... Maar ze zwaaiden enige duizenden kogels met hun rakketakker en ontnamen hen de goeste!

Laatste nieuws

• Stant heeft op 19.8 het oorlogskruis ontvangen.
• In februari ging Pros Monbalju op verlof naar London. Hij kreeg daar een gezwel aan zijn oor en moest in het King Albert’s Hospital blijven. Hij heeft daar nog al lang commissionair en kamenier gespeeld maar nu is hij al in het kamp van Auvours en “inapte” verklaard.
• Richard De Corte die op ‘t laatste van verleden jaar gekwetst werd in zijn arm en in zijn buik is nu in een compagnie travailleurs.
• Pieter Versyck is goed aan ‘t beteren. Hij schrijft al met zijn rechter hand.

Over onze gesneuvelde makkers.

Amedée Dhondt zaliger was uiterst gaarne gezien in zijne Compagnie van al de jongens. Ik sprak met zijn Commandant en deze zijn keel kwam vol als hij over Amedée aan ‘t uiteendoen was. Amedée was infirmier in zijn compagnie en altijd gereed om de mannen te helpen. Er zal welhaast op zijn graf een prachtzerk staan door zijn mannen samen met de Lisseweghenaers betaald. 42

Jongens vergeet uwe gevallene makkers niet, en bidt voor hunne rust!

‘t Naaste keer nieuws over de zerken onzer gesneuvelden.

AAN WELSTAND MOET GE GERAKEN DOOR KENNIS VAN UW VAK!
Een voorbeeld: Ik ben sedert enige weken barakken aan ‘t zetten en ik wordt goed gewaar dat ik voor mijn werk nevens menigeen mag staan. Maar er zijn er toch die beter op de hoogte zijn om alles nader bijeen te rekenen: daarom zal ik zoveel mogelijk mijn tijd gebruiken om te leren. Want indien wij ‘t geluk hebben den oorlog te overleven zal het ons goed van pas komen van onzen tijd nuttig gebruikt te hebben.”

Van een Lisseweghenaer
Boeken en raad mogen Lisseweghenaers mij altijd vragen.
Robert Vandepitte, Priester-Brankardier Z.235 , 8e Batterij.

HOUDT U FLINK EN KRISTELIJK zoals ge van huis weggegaan zijt.

**********************************

==>  Lijst gekopieerd van een bijna onleesbaar geworden blad vermoedelijk opgemaakt eind 1916 (Zie het PDF document van waaruit dit artikel getrokken is)

Prentkaart met portretten van gesneuvelden van Lissewege ( zie fig. 2).
Uitgave “ ’n Lissewegenaarke”.   Foto Verbouwe, Jette.

• Peere, A., soldaat 10de linie, werd vermist rond Antwerpen sedert Oogst 1914, in zijn 25ste jaar. Zijn lijk werd nooit weergevonden.
• Rosson, Karel, soldaat cie. linie, sneuvelde voor Luik, den 7de Oogst 1914, in zijn 25ste jaar.
• Claeys, R., soldaat 4e linie, sneuvelde te Haelen den 13 oogst 1914, in zijn 20ste jaar.
• Bonte, H., vrijwilliger, 2de carabiniers, sneuvelde te Caeskerke den 28ste oogst 1915, in zijn 21ste jaar. Hij rust te Caeskerke (Oude Barreel)
• Vandemoortele, R., soldaat cie. linie, werd gekwetst aan den ijzer en bezweek in ‘t gasthuis Cabour den 5de oktober 1915, in zijn 21ste jaar. Rust te Adinkerke.
• Van Dijcke, J., soldaat 8e loopgravengeschut-batterij, sneuvelde te Caeskerke, den 3de november, in zijn 29ste jaar. Hij rust te Oeren.
• Verheecke, L., vrijwilliger, 1ste jagers te voet, sneuvelde aan Scheewege den 8ste november 1917. Rust te Veurne.
• D’Hondt, A., vrijwilliger, 19de linie, sneuvelde te Langemark, den 22ste mei 1918, in zijn 24ste jaar. Rust te West-Vleteren.
• Desmedt, C., mitrailleur cie. linie, sneuvelde te Staden, den 28ste sept. 1918 in zijn 25ste jaar. Werd ontgraven en rust in zijn geboortegrond.
• De Vlieger, L., soldaat 1ste grenadiers, liep een zware ziekte op in de loopgraven en bezweek in ‘t gasthuis Cabour, den 10de okt. 1918 in zijn 29ste jaar. Rust te Duinhoek (De Panne).
• Taillaert Leonard, 18 jaar en Bruggeman Valère, 19 jaar, werden gevangen genomen toen zij te Knocke de grens wilden overschrijden om het front te vervoegen. Bezweken samen onder onmenselijke behandelingen te Longwy (Frankrijk) den 3de maart 1918.

Knielt op hun graf en bidt voor hunner zielen zaligheid, gij allen die hunne vrienden waart, gij allen voor wier heil en goed zij hun jeugdig leven geestdriftig lieten.
Gedenk hunne weduwen en weezen en dat het nageslacht zich hunner gedachtenis eeuwiglijk herinnere .

Zie ook:

• A. Catreul, “De Gesneuvelde Soldaten van Lissewege 14-18”, in: Rond de Poldertorens, 23, 1981, 1, 33.
• G. Vandepitte, “Lisseweegse vluchtelingen in de oorlog ‘14-18”, in: Rond de Poldertorens, 14. 1972,

Persoonsnamenregister

(Zie het PDF document van waaruit dit artikel getrokken is)

Bronnen:

• B. Boon, De Belgische radio-omroep tijdens de tweede wereldoorlog, Wommelgem, 1988.
• G. Bulthe, De Vlaamse loopgravenpers tijdens de eerste wereldoorlog, onuitgegeven, 1970 (Centrum militaire geschiedenis).
• A. Cartreuil, De gesneuvelde soldaten van Lissewege 14-18, Rond de Poldertorens, 23, 1981, 1, 33.
• K. Vandepitte, Radio, nr. 10, 15 april 1929; Radio, nr. 3, 15 sept. 1933.
• L. Vandepitte E, Een Lisseweegs frontblaadje tijdens de eerste wereldoorlog, Rond de Poldertorens, 10, 1968, 1, 1; Rond de Poldertorens, 13, 1971, 4, 129.
• R. V Vandepitte, ‘n Lisseweghenaerke. Frontblaadje, uitgegeven 1916-1918, 11 nummers (Provinciale Bibliotheek en cultuurarchief).

Verder gebruikten wij heel wat familiedocumentatie uit eigen bezit. We willen niet nalaten de Hr Germain Bonte te danken voor zijn speurwerk, alsook Mw. R. Huys Godelieve, Vandepitte en de heren Robert Peere en François Rosson voor het fotomateriaal.

Voetnoten

32 was ingedeeld bij de St V.D. Dit betekent “Mortier van Deuren”. Het waren bommenwerpers die vlak achter de frontlinie waren opgesteld om de eerste lijn van de vijand in een paar uur bommengevecht tot een halve chaos om te woelen. Fritz van rechtover had gelijkaardig materiaal dat nog zwaarder kaliber bommen overzond dan de M.V.D. van ons. Zo een bommengevecht was een vreselijk gedoe. Wij hoorden de knal van het losbranden van de afvuurfusee. De bom zelf was zichtbaar als een dikke voorarm en wentelde op zichzelf. Ze dreef traag om haar hoogtepunt te bereiken. Intussen was haar richting en het eindpunt van “de courbe” te berekenen, zodat eenieder met haast een 10 tal meter kon opschuiven, genoeg om een ontploffing te ontkomen. Bommengevecht in de loopgraven kon maar op punten waar de tegenstrevers zowat 100 m van elkaar ingegraven zaten. Voorzorg: mond openhouden opdat de trommelvliezen niet zouden springen bij de ontploffing. Resultaat: minstens een diepe krater. (Technische uitleg door E.P. Leopold, RdP. 1968, X. 1.8)

39  Van het vermelde vliegbombardement van Lissewege-dorp en de talrijke gedode Duitse soldaten blijkt dat het een kwakkel was. Ooit kwamen op het gehucht Zuienkerke-statie splinterbommetjes terecht. Door geschut van slagschepen werd ook eens het gehucht Nieuwdorp het slachtoffer waarbij één gekwetste viel, die later overleed.

42    Amedée Dhondt streed aan het front als soldaat - infirmier V.A.G. 19/2 linieregiment, toen hij het smartelijke nieuws vernam van het overlijden van zijn ouders (Ernest, ° Brugge 30.7.1855 + Liss. 30.7. 1916 en Justina Demeulenaere ° Liss. 21.3.1854 + Liss. 11.2.1917). Op 11 nov. 1917 schreef hij nog een ontroerende brief aan Pater Leopold en meldde dat hij nog juist een paar dagen tevoren aan zijn zuster(s) geschreven had dat ze in de hoop moesten leven allen in goede gezondheid te mogen weerzien bij hun ouders. Enkele maanden later was het zijn beurt. Hij werd getroffen op 22 mei 1918 nabij de “Tuffs-farm” te Langemark en overleed bij zijn overbrenging naar de hulppost te Boezinge. Hij werd ter aarde besteld op het militair kerkhof van West-Vleteren, graf nr. 1232.
Volgens ‘n Lisseweghenaerken zou hij een prachtzerk krijgen betaald door de manschappen van zijn compagnie en zijn frontbroeders uit Lissewege. Zeer waarschijnlijk een heldenkruis.
Op 26 december 1918 werd over en weer geschreven om het stoffelijk overschot van Amedée over te brengen naar Lissewege. Zijn broer Gustaaf uit Blankenberge schreef Pater Leopold dat hij reeds contact had opgenomen met de commandant van de Z Cie. 152 en met de heer Brouckaert C.I.B.l. te Veurne.
Ook was de aanvraag ingediend tot ontgraven bij het krijgsontgraving-bestuur, St-Jansstraat 20 te Brugge. Evenwel was hij vergeten te vragen ook de zerk te laten overbrengen. Hij die op een vlot verloop van deze zaak zou rekenen zit fout. Op een gelegenheidsbidprentje lezen we dat Amedée pas op 7 september 1921 te Lissewege arriveerde waar hij met grote plechtigheid bijgezet werd op het kerkhof. 42   Vermeld was ook dat hij lid was van de Katholieke Vlaamse Jonge Wacht van Lissewege. Waar bleef de grafsteen?