Bijlage 11: Overzicht van de Belgische militaire hospitalen WO I

België

• Hospitaal Saint-Laurent (buurt van Luik): augustus 1914
• Militair hospitaal Namen: augustus 1914
• Voorlopig hospitaal in Vroenhoven: omstreeks 12 augustus 1914
• Hospitaal Antwerpen (tot oktober 1914)
• De Panne: L’Océan, (Rode Kruis hospitaal)l
• Adinkerke: Cabour Chirurgical (hospitaal Belgisch leger), tot 11 maart 1917
• Adinkerke: Cabour Medical (hospitaal Belgisch leger), vanaf 12 maart 1917; op 25 oktober 1918 verplaatst Cabour Médical zich naar Brugge
• Vinkem: Rode Kruis hospitaal
• Hoogstade: hospitaal Belgisch leger
• Beveren-aan-de-IJzer: hospitaal Belgisch leger
• Poperine-Couthove: Rode Kruis hospitaal
• St-Jansmolen: voorwaartse chirurgische post
• Grognie: voorwaartse chirurgische post
• Abelenhof: voorwaartse chirurgische post
• Vliegveld van de Moeren: éénzelfde militaire arts houdt zich vanaf 1/12/1916 tot het einde van de oorlog bezig met de vliegeniers

Frankrijk

• Duinkerken: hospitaal Fort-Louis
• Bourbourg: hospitaal, bereikbaar via de steenweg naar Gravelines; sluit in mei 1919
• De basis van Calais:
  • Belgisch militair hospitaal van Calais: ingericht buiten de versterkingen van de Porte de Gravelines, in de vlakte van Petit-Courgain
  • Hospitaal van Petit-Fort-Philippe, geopend in augustus 1915
  • Rode Kruishospitaal van Virval-lez-Calais
  • ergste neurologische en psychiatrische gevallen worden naar het Franse krankzinnigengesticht van Dury-lez-Amiens gestuurd; vervolgens naar de hospitalen van Chateau-Giroux of van Juhaye-Mondaye en vandaar naar Auvours of Soligny-la-Trappe (Orme)
• Rouen, met bijgebouwen te Orival-par-Bellemont en Saint-Aubain-Elboeuf
• Blosseville-Bonsecours: opgericht begin 1916
• Le Havre:
  • Invalidendepot in Le Havre (een privé-stichting)
  • Psychiatrisch centrum in Le Havre, voor gevallen bij de troepen gekantonneerd ten zuiden van de Somme
• Port-Villez, bij Vernon (Eure): Institut Militaire de Rééducation professionelle
• Achtergebied in Frankrijk:
  • Militaire hospitalen:
  • Normandië:
    • Mortain (Manche)
    • Cherbourg (Manche)
    • Saint-Lö (Manche)
    • Villiers-le-Sec (Calvados)
    • Juaye-Mondaye (Calvados)
  • Bretagne:
    • Dinard
    • Saint-Lunaire
    • Saint-Jacut-de-la-Mer (Cötes-du-Nord)
    • Saint-Méen (Ille-et-Villaine)
    • Chateaugiron (Ille-et-Villaine)
• Genezen en herstellende soldaten werden naar het kamp van Auvours bij Champagné (Sarthe) gestuurd
• Ongeneeslijke soldaten werden naar Soligny-la-Trappe (Orne) gestuurd dat voor de Belgen het Camp du Ruchard (Indre-et-Loire) verving
• Ligugé (Vienne): hospitaal voor nieraandoeningen
• Sanatoria voor longtuberculose:
  • Villefranche- sur-Mer, gelegen aan de ingang van het schiereiland Saint-Jean- Cap-Ferrat-Col du Caire (Alpes-Maritimes)
  • Montpellier (Hérault)
  • Chambéry (Savoie)
  • Faverges (Haute-Savoie)
• Herstellings- of transithospitalen:
  • Belgisch militair hospitaal van Cannes
  • Hospitaal voor convalescenten te Saint-Jean-Cap-Ferrat (Les Cèdres)
  • het Hötel-Dieu van Parijs

Groot-Brittannië

• Londen: 3 belangrijke militaire hospitalen voor de Belgen
• Folkestone
• Leeds
• Sheffield
• Manchester: 1914-1915

Het offensief van 1918

• Houtem (bij Veurne): hospitaal opgericht voor de verzorging van achter-gebleven burgers in het onbezette deel van België, met focus op de behandeling van besmettelijke ziektes; tijdens het Bevrijdingsoffensief (september - oktober 1918) ook als militair hospitaal gebruikt
• 5/10/1918: voorwaartse chirurgische post te Poelkapelle
• 7/10/1918: voorwaartse chirurgische post te Zonnebeke
• 18/10/1918: hospitaal Oostende
• 20/10/1918: Brugge bevrijd:
  • Normaalschool, met 2 voorwaartse chirurgische posten te Aalter en in het kasteel Prinsveld
  • Gesticht van de Vrouwen van Liefdadigheid, met een voorwaartse chirurgische post te Beernem
  • Psychiatrisch ziekenhuis van Sint-Michiels: afdeling van Cabour Médical voor de grieppatiënten; open tot januari 1919
  • Voorwaartse chirurgische post te Knesselare

Bronnen

• EVRARD E., MATHIEU J., MOORTHAMERS R., FRANQOIS R.J., VIAENE L., DUBOIS P., Asklepios onder de wapens. 500 jaar militaire geneeskunde in België; 1997, Wetenschappelijke vereniging van de militaire Medische dienst, p.238-266
• JANSSENS PIETER, Heldenmoed in het achterland. Het Rode kruis en de Belgische veldhospitalen in de Eerste Wereldoorlog, Tielt, 2014, Lannoo Campus, p.39-105
• Agentschap Onroerend Erfgoed 2016: Oorlogshospitaal Eerste Wereldoorlog [online],  https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302075 (geraadpleegd op 17 februari 2018)