Afgelopen week voerden archeologen en medewerkers van Raakvlak, de Intergemeentelijke Dienst voor Archeologie van Brugge en Ommeland http://www.raakvlak.be, waarbij de gemeente Knokke-Heist is aangesloten, een archeologisch proefonderzoek uit op de site van het vroeger Koudekerke op de hoek van de Heistlaan en de Koudekerkelaan. Dit zijn de eerste bevindingen:

Koudekerke
Omstreeks 1200 stichtte de abdij van Sint-Bertijns uit St. Omer de parochie Koudekerke. Op het terrrein "de Krinkelweide" aan de Heistlaan in Heist, waar nu de werkgroep Nyamasheke haar activiteiten organiseert, werd kort daarna een kerkgebouw opgericht.

De kerk werd in de daaropvolgende eeuwen tot een driebeukige constructie uitgebouwd. Na de verwoesting in de godsdienstoorlogen behield men alleen de middenbeuk. Omdat het nabije Heist in de loop der tijd sterk gegroeid was en Koudekerke overvleugeld had, bouwde men in 1875 een nieuwe kerk dichterbij de kern van Heist. De kerk van Koudekerke werd afgebroken. Slechts het kerkhof bleef over. Het werd op het einde van de jaren '70 van vorige eeuw ontruimd en naar Knokke overgebracht.

Archeologisch proefonderzoek

Op vraag van het AGSO (Autonoom Gemeentebedrijf voor Stadsontwikkeling) dat is belast met het onderzoek en de voorbereiding van een stadsvernieuwingsproject op de terreinen waar vroeger het dorp Koudekerke was gelegen, heeft Raakvlak, de Intergemeentelijke Dienst voor Archeologie in Brugge en Ommeland, vorige week een archeologisch proefonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek moet inzicht geven in de aanwezigheid en bewaringstoestand van eventuele archeologische sporen.In een eerste fase werden proefsleuven getrokken tussen de oude pastorie en het Boerenhof. Hierbij kon de aanwezigheid van het verdwenen Beynestraatje worden vastgesteld. De oudste opvulling van de straat dateert vermoedelijk uit de 16de eeuw. Plaatselijk waren de karenwielen dieper in de bodem weggezakt en hadden ze hun sporen achtergelaten.
 
 

Karrensporen in het verdwenen Beynestraatje

Resten van de verdwenen kerkHet terrein aan de Heistlaan bleek zwaar verstoord te zijn door de aanleg van talrijke grafkelders, maar vooral door de ontruiming van het kerkhof tijdensde vorige eeuw. Op meer dan anderhalve meter diepte kwamen echter de bakstenen restanten van het vroegere kerkgebouw aan het licht. Bij het proefonderzoek kon worden vastgesteld dat verschillende bouwfasen van de kerk nog waren bewaard, waarvan de vroegste wellicht uit de 13de eeuw dateert. 
 
 

Tekening van de kerk uit 1869 door Anna Boch (Collectie Blondel - Foto Hugo Maertens).

Het kerkhof
Rondom de kerk was het kerkhof van Koudekerke, en later van Heist gelegen. Na de afbraak van de kerk, op het einde van de 19de eeuw, werd het volledige terrein, ook de plaats waar de kerk had gestaan, door begravingen ingenomen.

Uit het archeologisch onderzoek door Raakvlak bleek  dat de ontruimingswerken van het kerkhof op het einde van de jaren '70 van vorige eeuw vrij grondig gebeurden. Tot ongeveer anderhalve meter en plaatselijk tot bijna twee meter diepte werden alle menselijke resten en grafkelders verwijderd. Plaatselijk blijven alleen nog de onderste platen van de grafkelders over. Slechts aan de randen van het vroegere kerkhof zijn nog enkele begravingen achtergebleven.

De onderste platen van de grafkelders. 

En verder?
De bedoeling van een archeologisch proefonderzoek is het evalueren van een terrein. Op basis van de resultaten van het onderzoek op de gronden van het verdwenen Koudekerke kan worden besloten dat de terreinen, voorafgaand aan de inplanting van nieuwbouw, zullen moeten opgegraven worden. Op deze manier zal de middeleeuwse kerk van Koudekerke optimaal gedocumenteerd kunnen worden.

Bijzondere aandacht zal tevens moeten gaan naar het ontgraven van de enkele begravingen die nog van het vroegere kerkhof van Koudekerke/ Heist overgebleven zijn.

Resten van de middeleeuwse kerk van Koudekerke.

Bron: M. Coornaert, Heist en de Eiesluis. De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Heist met een studie over de Eiesluis, Tielt, 1976.

Tekst: Bieke Hillewaert, Jan Huyghe & Elie Desmet
 
Meer info: dienst Erfgoed (Dit E-mail adres wordt beschermd tegen spambots. U moet JavaScript geactiveerd hebben om het te kunnen zien.) en Raakvlak (Dit E-mail adres wordt beschermd tegen spambots. U moet JavaScript geactiveerd hebben om het te kunnen zien.)