Onlangs kon Sincfala, museum van de Zwinstreek een schilderij van kunstenaar Willem Delsaux (Elsene 1862- Grimbergen 1945) op de kop tikken. Het gemeentebestuur van Knokke-Heist zette het licht op groen voor de aankoop. Het doek Heyst s/mer 1898 (olie op doek, 41 x 80,5 cm) is ondertekend rechts onderaan met G.W. Delsaux (Guillaume Willem) en is iconografisch belangrijk. Het toont Heist vanuit het zuidwesten met rechts de oude kern Koudekercke waar in 1884 het oude kerktorentje werd gesloopt. Wel zien we uiterst rechts de oude pastorij van Heist die er nu nog altijd staat.
De weg op de voorgrond loopt vanaf het Leopoldkanaal (1843) door naar de ‘Zuidmolen’. Hier werd de eeuwenoude Evendijk afgegraven. De molen van Joseph Baervoets bevond zich langs die dijk (nu Marktstraat) en verdween uit het dorpsbeeld kort vóór WO II. Centraal op het doek zien we de blekkende duinen van de omgeving van de huidige Pannestraat die doorliepen naar Duinbergen.
Links tussen de bebouwing van de zeedijk stond normaal de lichttoren, maar het lijkt meer op een paviljoen of kiosk. De zeedijk dateert van 1856 en werd in 1867 doorgetrokken in oostelijke richting.
In 1898 was Heist reeds een heel bloeiende badplaats met hotels en villa’s op de zeedijk. Hier en daar zien we een topgevel uitsteken in de bebouwing. Een ervan is waarschijnlijk het ‘Kursaal hotel’ (locatie huidig Heldenplein). Het meest in het oog springend element uit dit werk is de St. Antoniuskerk uit 1871 met zijn hoge spits.
Delsaux kwam uit de Brusselse schilderkringen. Hij volgde de lessen aan de academie te Brussel en bekwaamde zich als landschaps- en marineschilder. Hij was ook etser, lithograaf en beeldhouwer. Delsaux werd lid van de kunstenaarskring l’Essor. Zijn werkterrein was de Belgische kust en Zeeland. Later, in 1911, werd hij de oprichter van de ‘Poterie de l’Escarbouche’ in Bouffioulx. Er is werk te zien van Delsaux in de musea van Mechelen, Mons, Doornik en Knokke–Heist.
In Knokke-Heist vinden we in de raadzaal van het gemeentehuis van Heist twee doeken:
- De Vuurtoren van Heyst, olie op doek 61 x 90 cm
- Boten op het strand, olie op doek.
Op de tentoonstelling ‘Impressionisten in Knocke en Heyst’ (2007) was er nog een doek ‘de Sluizen van Heyst, 50 x 100 cm privé-verzameling. Er waren ook nog enkele houtskooltekeningen te zien van Heistse vissersboten, St. Anna ter Muiden en Kanaal bij Lissewege. In de tentoonstelling ‘Van het Atelier naar de Kust’ (2012) werd ‘Boten op het strand, Heyst 1900’, een gouache, tentoongesteld uit een private collectie. Dit bewijst dat Delsaux geregeld te Heist en omgeving verbleef.