Museum Sincfala

3 juli – 30 september 2003

De tentoonstelling in het Museum Sincfala van 3 juli tot en met 30 september 2003 kwam tot stand door een samenwerking van de heemkundige kringen Cnoc Is Ier, Heyst Leeft en Sint-Guthago met het Museum Sincfala.

Onze oproep om foto’s en materiaal werden beantwoord met bruikleengiften van de Administratie Waterwegen en Zeewezen te Oostende, Caroline Baeyens, mevr. Bout, William Bulcke, Jackie Claeys, Cnoc Is Ier, Denise en Rudolf De Groote, Erika Bursens-Demuynck, Jeanne-Marie Deroose, Willy Desmedt, Roger De Voogt, Constant Devroe, André D’Hont, Karel Gysel, mevr. Jamar-François, Monique Rotsaert-Van Hyfte, Simonne Spaerkeer; Freddy Timmerman, Stefaan Van De Wal, Martin Vanhove en Ignace Van Isacker.

Lucien D’Hooghe-Van Wynsberghe, de familie Deschrijver, Jan Jooris, Daniël Serie en Pierre Vantorre schonken o.a een aantal kranten, filmmateriaal, affiches, foto’s… over de gebeurtenis.

14 ooggetuigen vertelden 50 jaar na de stormachtige gebeurtenis hun verhaal en belevenis van de feiten. Dat waren Ghislain Claeys, Rudolf en Denise De Groote, Mariette Dekeyser-Despiegelaere, Frank Dries, Guy Erbo, Willy Desmedt, Louis Huysmans, Richard Rosseel, mevr. Victor Stockx-De Mey, René Sneppe, Freddy Timmerman, mevrouw Willy Van Isacker, Pierre Vantorre en Albert Waeghe

Voor de tentoonstelling maakten wij gebruik van de fotocollectie van het museum en mochten wij ook putten uit de gemeentelijke archieven.

In de tentoonstelling krijgt u een selectie van 180 foto’s, 1 film, 3 klankopnamen, een dertigtal krantenartikels en 14 ooggetuigenverslagen te zien, te lezen en te horen.

Wij beseffen dat het verhaal over de stormachtige gebeurtenissen in februari 1953 ver van volledig is. In het museum liggen mappen met afdrukken van de foto’s die u ziet tijdens de tentoonstelling. Mocht u hierover een en ander weten te vertellen, dan kunt u dat in die mappen schrijven.

Al wie het verhaal van de stormachtige gebeurtenissen in februari 1953 wil vervolledigen, vragen wij met ons contact te nemen.

1 kans op 1 miljoen

Op zaterdag 30 januari 1953 woedde op de Noordzee een zeer harde tot hevige noorderstorm. Er werden windstoten tot 193 km/u op de Orkneyeilanden (120-150 km/u aan onze kust) gemeten. De uitzonderlijk lange duur van de storm (24 uur) en het extreem hoogwaterpeil (7,20 m !) beletten dat het water bij eb kon terugstromen. De druk op de oostelijke kust was enorm, het water stond tot aan de kruin van de dijken.

In de nacht van 31 januari op 1 februari werd daarenboven een hoge vloed na volle maan (springtij) verwacht. Het derde hoogwater tijdens de storm had rampzalige gevolgen.

De tekening komt uit ‘Het Vaderland’ een bijzondere uitgave die in België werd verspreid door de krantengroep van ‘Het Laatste Nieuws‘. De opbrengst van dit uitzonderlijk nummer kwam ten goede aan de geteisterden van België en Nederland. Een exemplaar van dit nummer is te zien in de toonkast.

Dijken breken

Het water drong door spleten in de dijk, die nog de gevolgen waren van het gebrekkig onderhoud tijdens de Tweede Wereldoorlog. De wind sloeg massa’s water over de dijk, waardoor de binnenzijde van de dijk steeds ernstiger werd aangetast. Het ontzandingsprobleem aan de Oostkust, weinig beschermende duinen ... en de ligging dicht bij het Schelde-estuarium zorgden voor grote problemen aan de Oostkust.

In de Scheldestreek had de stormramp 210 bressen geslagen en een honderdtal grondverzakkingen veroorzaakt. In een twintigtal plaatsen bleven akkers en huizen gedurende meer dan twee maanden onder water. In vijftien andere gemeenten (Melsele, Kallo, Berendrecht, Zwijndrecht, Zandvliet..) trok het water zich slechts na meer dan zes maanden volledig terug, omdat de herstelling van de doorboorde dijken zeer moeilijk was en veel tijd in beslag nam.

In België vielen 22 doden te betreuren. De schade aan de kust werd geschat op 450 miljoen BEF. In totaal werden van Koksijde tot Knokke 37 min of meer belangrijke bressen geslagen in de dijken (alleen al in Knokke-Heist 15 bressen). De wegen, riolering, electriciteit, waterleidingen… waren zwaar gehavend na de storm. Ondergelopen kelders, schade aan hotels en zeedijkbebouwing, verzilte landerijen, verdwenen persoonlijke bezittingen, beschadigde kledij en werkmateriaal… waren voor particulieren problemen.

De foto toont de westkant van de bres aan het Heldenplein te Heist. Links op de foto is het topje van de muur van Zeebrugge te zien.

De dijk is weg!

In Heist werd een zware bres geslagen tussen het Heldenplein en de Serweytens de Mercxstraat. Een betonnen rioolbuis hield daar gelukkig de beukende golven tegen toen de funderingen van het Hotel des Bains bloot lagen. Omdat de toegang tot de zeedijk onmogelijk en verboden was, zijn er geen foto’s waarop de blootliggende funderingen te zien zijn. De aldaar wonende zeedijkbewoners werden geë vacueerd.

U ziet vele foto’s van het Hotel des Bains, waarop o.m de betonnen rioolbuis die veel erger heeft voorkomen, duidelijk te zien is. De dijk was er als het ware aan scherven geslagen. De foto’s van de ravage in het interieur spreken voor zich.

Koude douche zo kort na WO II

Willy en Monique Van Isacker van het Hotel de la Plage hadden pas grote financië le inspanningen gedaan om de oorlogsschade te herstellen, toen zij in 1953 getroffen werden door de uitzonderlijke stormschade. Zij kregen in de daaropvolgende dagen bezoek van burgemeester de Gheldere en gouverneur van Outryve d’Ydewalle.

Op foto middenonder staan de kinderen Van Isacker (André-12 j, Ignace-11 j, Patty-10 j, Francis en Benoit) op een dam van ‘vaderlandertjes’ voor het getroffen hotel. Alle bruikbare materialen waren goed om het hotel af te schermen o.a. ook een losgeslagen windscherm. Door de kracht van het water werden zetels, gordijnen,... tot tegen de receptie geduwd. Lusters werden afgerukt. Door de lage vensters drong het zeewater de bar in de kelder binnen. De vogelpik is wel blijven hangen (foto linksonder).

Er is geen baan meer!

Op bepaalde plaatsen was de zeedijk intact gebleven, maar was het zand achter de zeedijk weggespoeld met grondverzakking tot gevolg. De tramlijn tussen Heist en Zeebrugge verzonk zo en de in de stormnacht achtergelaten wagen van brouwerij Labor ging mee de put in. De vrachtwagen geraakte onder steenpuin bedolven.

Op de foto’s van de sluizen ziet men het huisje van Colman en de barakken van de sluismeesters. Op de foto rechtsboven ziet men de mensen die de sluizen bedienden en Firmin Rosseel die de schade bekijkt. Rechts op de foto de Sint Antonius Kerk en in het midden zien we de laatste villa’s en het laaglicht.

Op de foto’s zijn nog huizen van de Fourierstraat te zien. De Fourierstraat werd toen volledig vernield, maar dit gebied ligt nu onder de havenuitbreiding Zeebrugge.

Aan de grond

De ondanks het verzet van de Belgische en Nederlandse natuurvrienden door de ‘Watering van Sluis’ begin jaren ’50 opgeworpen dijk in de Zwinmonding werd door de stormvloed volledig weggespoeld. Het Zwin (natuurreservaat sinds 1952) stond opnieuw via een brede geul in verbinding met de zee. Door een dijkbreuk ten noorden van de voormalige koninklijke villa werd de Willem Leopoldpolder overstroomd. De huidige graaf Leon Lippensdreef was een grote plas. Het ‘Zwart Huis’ (laatste woning voor natuurreservaat’ was enkel te bereiken door op de Hazegrasdijk te rijden. Ook het vliegveld en de omliggende weiden werden overspoeld door zeewater.

Op de foto’s zien we de ravage in de loodsen van het vliegveld. Het is duidelijk te zien hoe hoog het water hier heeft gestaan.

De foto achteraan (280 x 95) toont de Zwinmonding, het ondergelopen natuurreservaat. U ziet de sneeuw in de duinpannen, de fel uitgedunde duinengordel en de bebouwing van Cadzand en Retranchement. De dijken werden nadien opgetrokken.

Op de bres

De villa ‘Port Vieux stond letterlijk op de bres. Maar ook het sanitair gebouwtje aan de Appelzakstraat ‘hing’ op de bres. Voorbij hotel ‘Lekkerbek’ werden verschillende al dan niet grote bressen geslagen. Het hotel hield overeind in de storm maar werd afgebroken in 1970. Bunkers, restanten van de Atlantikwall, stortten neer op het strand.

Alhoewel we ook de bres aan de Oosthinderstraat te zien krijgen, is het duidelijk dat de ravage te Knokke het grootst was voorbij hotel Lekkerbek.

In de ‘dijkbreuk’ zag u foto’s van o.m. de bres aan de Majoor Quaillestraat te Duinbergen, het strand t.h.v het Directeur Generaal Willemspark, de vernielingen voorbij de Lekkerbek.

Seizoen in aantocht ?!

De ravage was enorm maar acht dagen later zouden zowel graaf burgemeester Léon Lippens als burgemeester de Gheldere verklaren dat zij zeker waren dat de zomerbezoekers hun gemeenten zouden terugvinden zoals ze die voordien hadden gekend.

Foto’s van de grote bres aan de Hotels Majestic/Piccadilly/Nations, de situatie van de Prado (met terras en de badinstallaties aan het Albertplein, het uitgedunde strand voor het Casino, de gebarricadeerde zeedijkbebouwing en -etablissementen…. tonen de grote ravage aan de toeristische uitrusting langs de zeedijk.

Op foto rechtsboven is de ondergelopen minigolf (aangelegd in 1950 op het Groen Plein) aan de Prins Filipslaan te zien. In het midden ziet men het speciale dak van het in 1947 gebouwde clubhouse van de tennis.

Op de tweede foto van rechts is de uitkijkpost te zien waar vrijwillige brandweerlieden Jules en Camiel Claeys een hele stormnacht ‘gevangen zaten.

Hoog bezoek

Op de foto ziet u een gezelschap ter hoogte van het Hotel de la Plage.

Van links naar rechts: 2 x onbekend, secretaris Raymond Gobert, gouverneur P. van Outryve d’Ydewalle, Ingenieur Verschave, schepen Georges Parez, Minister van Openbare Werken O.Behogne, een wijzende Directeur-Generaal Willems, burgemeester J.B. de Gheldere, verder allen onbekenden

Vele handen, licht werk

De schade aan de kust werd geschat op 450 miljoen BEF en kon worden hersteld tegen het zomerseizoen dank zij de inzet van 2000 werklieden, 2000 soldaten en 400 werklozen. De toegang tot de zeedijk was gedurende een bepaalde periode verboden om de werken niet te belemmeren maar evengoed om ramptoeristen te vermijden. Daarom zijn er ook weinig of geen foto’s van de toestand voor het plaatsen van zandzakjes.

De eerste dagen hielpen naast het Rood Kruis, de brandweer en de gemeentewerklieden ook vrijwilligers (o.a vervoerders, boy-scouts, …) bij het opruimen.

Rijkswachters patrouilleerden en hielden toezicht. Vooraleer zandzakken werden gelegd, werd gepoogd met takkenbossen de bressen te dichten. Zandzakken aanbrengen was vooral een werk van het leger.

De laatste grote foto toont:

1. Strand tussen Heist en Duinbergen t.h.v het Directeur Generaal Willemspark. Nu zit de golfbreker 51 onder het opgespoten zand. Met deze foto wou men bewijzen dat Heist nog een strand had.

2. Kolonel Verstraete, die de algemene legerleiding van de werken op zich had genomen, houdt in gezelschap van Kolonel Everard en Majoor Martin inspectie aan de grote bres bij de Lekkerbek te Knokke

3. De bres aan de Piccadilly te Knokke wordt in snel tempo gedicht

4. De soldaten van het 41ste Artillerie die te Brugge gekazerneerd liggen, zijn druk in de weer te Duinbergen. Zij laten de moed niet zakken niettegenstaande hun zware taak

5. Een van de grote kranen te Heist in werking om de arduinen stukken van op het strand te verwijderen. U ziet het koepeltje (t.h.v de Majoor Quaillestraat) waar vroeger een kanon stond.

6. Oscar Groshart interviewt Kolonel Verstraete

7. De grootste bres is zeker deze van de Lekkerbek te Knokke. Honderden arbeiders en soldaten werken met man en macht om de kloof van 140 m lang en 28 m breed ten spoedigste te herstellen.

8.Werklozen van Heist zijn druk in de weer om een bres tussen het kanon en het Manitobaplein tegen een volgend springtij dicht te maken.

Hartverwarmende hulpverleners

Het Rode Kruis van België kreeg de opdracht om een humanitaire en sociale actie op het getouw te zetten. Aan de meest getroffenen moesten zo spoedig mogelijk het noodzakelijke minimum worden verleend, ze een fatsoenlijke en normale levenswijze zouden kunnen terugvinden. De plaatselijke opgerichte comité’s verrichtten overal inzamelingen. Ze deden beroep op sociaal assistenten voor het opmaken van de onderzoeksfiches en de enquêtes van de geteisterden.

In Heist werd onmiddellijk een comité ‘Hulp aan Heist’ samengesteld. Het comité wou de getroffen gezinnen en bedrijven helpen, vooraleer de hulpverlening van Staatswege werd ingericht. Heist telden toen ongeveer 400 geteisterden.

Op de foto ziet u hoe dames in het ‘Hotel Bristol’ (van de zusters Gheyle) de ontvangen kleding sorteren. Van links naar rechts: Huguette Opsomer, Rachel Vercruysse, Gilberte Lelieur, Alice Gheyle, mevr. Paul Gobert, onbekend, Laura Rosseel, mevr. Welvis of mevr. Peeters, Francine Bouten.

1953-2003

Op het visserspleintje zien we enkele foto’s van de toestand rond 1 februari 1953 die we vergelijken met de situatie anno 2003.

1. Kruispunt Vlamingstraat, Sint Jozefstraat waar toen o.a beenhouwerij Van Laere te zien is. Daar waren de kasseien uitgespoeld door het krachtige water.

2. Freddy’s Shop op de hoek van de Serweytens de Merckxstraat kreeg zijn deel van de ellende (zie ooggetuigen verslag in de klas)

3. De bres te Duinbergen t.h.v het Manitobaplein/Majoor Quaillestraat. Op de bakstenen uitsprong stond een klein kanon. Op het strand achter de bocht ligt nu een zeilclub.

4. Waar in 1953 het strand aan het Casino fel uitgedund was, hebben latere zandopspuitingen voor een breder strand gezorgd.

5. Een van de grote bressen te Knokke was geslagen voor de hotels Majestic/Piccadilly/Nations.

6. De put aan de Zwinlaan/Lemonnierlaan stond in 1953 onder water. Op de zeedijk zien we links een gedeelte van het strooien dak van de villa ‘La Marotte’ (idem anno 2003), de achterkant van de villa ‘Wikings’ en de villa ‘Port Vieux’.

7. Aan de zeedijkkant zien we op de foto anno 2003 dat enkel nog de villa ‘La Marotte’ in zijn zelfde vorm als in 1953 te zien is. De villa Wikings is vervangen door een appartementsgebouw en het stuk braakliggende grond en de villa Port Vieux zijn vervangen door de ‘Long Island’

8. De tram tussen Heist en Zeebrugge rijdt terug!

Ooggetuigen

In de klas leest u 14 ooggetuigen verslagen. U hoort een opname uit 1980 waarop schepen Georges Parez tijdens ‘Een avondje Heist’ zijn verhaal doet over de stormramp.

De krantenknipsels werden vanaf maandag 2 februari (vooraan in klas) chronologisch aangebracht.

Storm over de Noordzee

Brandweersirenes en kerkklokken die luidden, konden niet verhinderen dat in Nederland 1835 mensen om het leven komen. Gebrekkige communicatie, een loeiende wind, verafgelegen boerderijen zorgden er voor dat deze waarschuwingen te laat kwamen.

Het eiland Canvey in de Theemsmonding werd geheel overstroomd. Hier vielen 100 van de 287 Engelse slachtoffers. Internationale hulpverlening kwam op gang.

De zee neemt

In de stormnacht verging het vissersvaartuig Z727 ‘Leopold Nera’ met zijn vijfkoppige Heist/Zeebrugse bemanning. Op de Z554 ‘Yolanda-Anna’ sloeg Albert Bulcke (afkomstig uit Heist) overboord. In Oostende vielen 8 doden en in Bredene 1.

De macht van het water

Huizenhoge golven zijn over de muur van Zeebrugge geslagen.De zee beukte als het ware bomtrechters in de wegbedekking, woelde stenen uit, sloeg brokken beton van de “leuning” van de havenmuur af…. Tegenover het Zeestation werd de muur, gemetseld op de eigenlijke brede onderlaag, van de grond af tot bovenaan toe… opzijgeschoven. Hoeveel miljoenen kilo’s kracht had de zee hier niet voor nodig ?

Wie weet meer?

Van deze foto’s konden wij niet achterhalen waar ze zijn genomen. Misschien weet u meer en niet alleen over deze foto’s. In de kaartenkamer (gelijkvloers) liggen mappen met alle foto’s die in de tentoonstelling ziet. U kunt wat u over een foto weet aanvullen op het papier na de desbetreffende foto.

Wenst u een belevenis te vertellen? Geef de mensen aan het onthaal uw naam en telefoonnummer. Vanaf de maand augustus zijn we weer beschikbaar en maken dan met u een afspraak.

Speels met water en wind

Voor de kinderen is er een speciale zoektocht. Je ziet in de educatieve ruimte hoe je zelf een windmeter en windwijzer kunt maken

Rustiger na duivels geweld

De put van het Heldenplein stond vol water. Het zeewater liep tot in de Kursaalstraat en de Kardinaal Mercierstraat richting Kerkstraat. Het water bleef nog uren na het noodlottige hoogwater tot aan de kruin van de zeedijk.

Film

In de kaartenkamer ziet u een video over ‘Storm ‘53’
De brandweer rukt uit
(Interview met Willy Desmedt)

Eerste bevel: evacuatie Zeedijkbewoners

Willy Desmedt was samen met zijn broer op zaterdagavond 31 januari 1953 naar de cinéma Nova geweest. Ze zijn rond 23 uur thuisgekomen in de Dweersstraat (nu Stadionstraat) nadat ze nog iets waren gaan drinken vooraan op de Lippenslaan.

Om 24 uur werd ik geroepen door mijn vader Theo Desmedt, sergeant brigadier bij het Vrijwilligers Brandweerkorps van Knokke: ‘Willy, opstaan de sirene loeit. ’t Brandt’.

Ik was sedert 5 mei 1949 brandweerman. We zijn beiden te voet naar het Arsenaal (onder het stadhuis A. Verweeplein) gegaan. Met de fiets was het niet te doen door de hevige wind. Daar aangekomen hebben we onze brandweerkledij aangedaan.

Toen vernamen we ook pas dat er geen brand was, maar we kregen de opdracht te gaan zien of er nog mensen in de gebouwen op de Zeedijk tot over het hotel Lekkerbek aanwezig waren. Ze moesten daar geë vacueerd worden.

De sirene op het stadhuis A. Verweeplein was afgegaan. Maar doordat de wind uit zee kwam had niemand in het gebied boven het stadhuis in de beukende storm het geluid van die sirene gehoord. Slechts een viertal brandweermannen waren daarop onmiddellijk afgekomen.

Bij een onweerstaanbare wind en grote hoge golven vervulden wij onze opdracht op de Zeedijk. Toen we bij enkele villa’s hadden aangebeld zag ik licht in de villa “Lussot’, nabij het hotel Lekkerbek (met het atelier van Door Boerewaard ernaast). Er stond een kaars voor het raam. Wij belden, maar de stroom was uitgevallen. Toen we klopten ging de deur open en Albert Waeghe zei: ‘Hoe hebt gij ons gevonden” We antwoorden dat we het licht hadden zien branden.

De vrouw van Albert was zwanger en bang. Ze beefde op haar benen. Wijlen Camiel Walraevens en ik hebben haar naar de brandweerwagen gedragen. Hand in hand (in stoeltjesvorm) droegen we de vrouw langs een smal hellend baantje. Een levensgevaarlijke situatie :aan beide zijden van het baantje was het zand (misschien wel 2 m diep) weggespoeld, met zulk een orkaanwind, hoge golven en pikdonker!

Toen we beneden tegen de Kustlaan kwamen, zagen we een blauwe politiecamionette tot halfweg in het water staan in de put van de ondergelopen Zwinlaan. De politieagenten die ook villa’s kwamen controleren, waren verrast bij hun terugkeer. We hebben ze dan ook meegevoerd. Albert en zijn vrouw hebben we afgezet in de Charles de Costerlaan, ik denk bij familie.

Hartverwarmers

’t Was al ongeveer 7 u in de morgen toen we weer in het Arsenaal aankwamen. We mochten naar huis tot 10 uur om iets te eten en droge kledij aan te trekken. Om 10 uur was de storm bijna geluwd en ’t was mooi weer.

De ganse zondag was het tot 21 uur overal kelders uitpompen. Dan kwam men aflossen.

In de Dumortierlaan/Kustlaan waren de kelders niet ondergelopen door zeewater, maar staken de riolen gewoon terug.

Mensen die in hoge nood geholpen worden, zijn (meestal) heel dankbaar. Het drinkgeld dat de hulpverleners kregen werd op bevel van burgemeester Leon Lippens in het rampenfonds gestort. De hulpverleners kregen de nodige hartverwarmers (dreupels!)

Een anecdote: in de patisserie ‘Westminster’ Kustlaan lag de voorraad conservendozen en nog vele andere benodigdheden in rekken. Het water en de vuile smurrie van de riolen stond tot tegen het plafond.

Toen de kelder bijna leeggepompt was viel de pomp uit. Wij zijn in de kelder gegaan. Van alle conservendozen waren de etiketten afgeweekt, zodat we niet meer konden zien of het dozen waren van ananas, perziken en andere soorten fruit voor de patisserie. De dikke brei hebben we met de hand opgeruimd. ’t Is om niet te vergeten.

Voor de mensen die er mee geconfronteerd werden, waren al die gebeurtenissen erg.

Maar ja ’t is voorbij en we hopen dat dit nooit meer gebeurd.

Ik noem geen namen, zodat ik zeker niemand kan vergeten. Iedereen heeft onder het bevel van brandweercommandant Julien De Cock zijn uiterste best gedaan!

Colofon

Concept van de tentoonstelling: André Desmidt, Danny Lannoy, Fons Theerens en Rita Peckelbeen

Herkomst van de illustraties: Museum Sincfala – 2003

AWZ, Caroline Baeyens, Jackie Claeys, Cnoc Is Ier Denise en Rudolf De Groote, Roger De Voogt, Constant Devroe, Karel Gysel, mevr. Jamar-François, Danny Lannoy, Monique Rotsaert-Van Hyfte, Simonne Spaerkeer; Freddy Timmerman, Stefaan Van De Wal, Ignace Van Isacker,

Geluid: opname Joseph Dyserinck 1980
Film: Marcel Jooris, Marcel Ryelandt, Willy Desmedt

Realisatie van de tentoonstelling: Marijke Heyneman, Anne-Marie Moerman, Rita Peckelbeen, Sonia Senave,
Carine Van Hyfte en Charlotte Van Wynsberghe

Teksten: Rita Peckelbeen, Museum Sincfala - 2003

 

Literatuur

Slager, Kees. Watersnood. Uitgeverij de Buitenspelers (2010, Kats/Rotterdam)

"Omdat op zaterdagmiddag aan de Belgische kust bij Oostende, Knokke-Heist en Zeebrugge de golven van de Noordzee zich bijna over de boulevards en zeedijken storten, worden er op veel plaatsen maatregelen getroffen voor de komende avond en nacht. (.../...) In Zeebrugge vallen geen slachtoffers, maar wel lopen veel schepen er zware schade op doordat de eigenaars de kans niet hebben tijdig hun schepen vast te sjorren. Het blijkt door de storm onmogelijk over de noodbrug naar de haven te komen. Men slaagt er nog wel in achter de twee sluisdeuren grote hoeveelheden steenblokken te gooien om zo te voorkomen dat de sluizen breken. Op meer plaatsen langs de vlaamse kust gaat het die nacht mis. In Heist wordt een grote bres geslagen in de dijk bij hotel Des Bains. Er wordt zoveel grond en zand weggevreten dat het hotel in het gat dreigt te verdwijnen. Maar gelukkig begint het water op tijd te zakken. Intussen is het water Heist wel ingelopen en komt het lage deel dat in een duinpan is gebouwd en daarom de Pannenstraat heet, onder water te staan. De lange muur die langs de wandeldijk in Heist-west is gebouwd, wordt vrijwel compleet weggeslagen. Grote brokstukken komen honderd meter verder op de kustweg terecht. Ook de tramrails tussen Heist en Zeebrugge worden vernield. Tussen Knokke en de Nederlandse grens bij het Zwin breekt de zogenaamde 'internationale ringdijk' door en zet 250 hectare van het achterland onder water."