Praktische informatie

Plaats: Ramskapellestraat z/n, Ramskapelle Uren: Van 10-18u, met doorlopend gidsbeurten en aanwezigheid van molenaar Verhaal: Deze spierwitte bergmolen (1897), met onderdelen van een oudere staakmolen die al in 1461 wordt vermeld, staat aan de rand van een pittoresk polderdorp. Hij is in 1999 als monument beschermd en de omgeving als dorpsgezicht. In 1912 werd hij uitgerust met een motor om ook op windstille dagen te kunnen malen. De molenaar vertelt met passie over de molen en zijn restauratie.

De oudste vermelding van een molen in Ramskapelle is uit 1416: ‘te Ramscapelle, eene meulne toebehoorende Janne van Dudzeele’. De molen, een houten staakmolen, was op een kleine kunstmatige heuvel gebouwd, 200 meter ten zuiden van de dorpskom, vermoedelijk om de mensen die in de nabijgelegen steenovens werkten, van brood te voorzien. Bij de molen hoorde immers ook een bakkerij. Pourbus tekende de molen van Ramskapelle op zijn kaart van 1571. Rond 1580, tijdens de godsdiensttroebelen, gaat de molen in de vlammen op, maar wordt daarna weer opgericht. De laatste staakmolen begaf het in 1896 tijdens een storm.

In 1897 bouwde Jozef De Vos met hergebruik van bepaalde 17de- of 18de-eeuwse onderdelen van de afgebroken staakmolen, een stenen molen in gele baksteen (formaat 22 x 11 x 6,5 cm) met rondboogvensters en twee ingangen, bestaande uit eenvoudige bakstenen dorpels en klampdeuren. In de roodgeschilderde sluitsteen boven de ingang staat de inscriptie: ‘J. De Vos / Deckers 1897’. In 1912 werd door een Duits bedrijf een motor geïnstalleerd, waardoor de molen mechanisch of door de wind kon worden aangedreven. De motor stond buiten de molen en werd door een riem verbonden met de onderaandrijving, waarvan de aandrijfwielen aan de buitenkant van de romp bevestigd waren. De huidige eigenaarsfamilie Callant verwierf de molen in 1924.

In 1934 wordt één roede uitgehaald, in 1936 de andere. Op 5 januari 1936 waait door een storm de kap van de molen. Vanaf dan tot 1960 draait de molen mechanisch, het maalwerk werd via een extern riemwiel door een buiten de molen opgestelde motor aangedreven. Het mechanisme - twee maalstoelen op de steenzolder, het spoorwiel dat twee kamwielen aandrijft - bleef gelukkig aanwezig. Charles Callant was molenaar tot 1960. De molen kwam daarna buiten gebruik. Doordat de koppen van de moerbalken volledig uitgerot waren, was er instortingsgevaar. Ofwel moest men alles stutten, ofwel de volledige binneninrichting verwijderen. Er werd gekozen voor de laatste oplossing.

Na de klassering in 1999 als monument en de gebouwen in de onmiddellijke omgeving als dorpsgezicht ontstonden plannen voor de restauratie. De maalinrichting en de zolders werden in juni 2001 uit de molen gehaald met een hijskraan. Alle onderdelen werden van een etiket voorzien, behandeld tegen houtworm en verdere verrotting en opgeslagen in een loods. Intussen werd de molenromp, vloeren en trappen en het overige metselwerk gerestaureerd. In 2005 was de molen terug maalklaar.

Praktische informatie

Plaats: Ramskapellestraat 91-93, Ramskapelle Uren: Van 10-18u, met doorlopend gidsbeurten Verhaal: Dit museum belicht de bevrijding van de Zwinstreek in het najaar van 1944, een intens conflict tussen de Duitse bezetter en de hoofdzakelijk Canadese bevrijders. In de tuin liggen de wrakstukken van vliegtuigen die zijn opgegraven door het archeologisch team van de Belgian Aviation History Association. Zie ook:  www.forfreedommuseum.be .

Dit museum belicht de bevrijding van de Zwinstreek in het najaar van 1944, een intens conflict tussen de Duitse bezetter en de hoofdzakelijk Canadese bevrijders. In de tuin liggen de wrakstukken van vliegtuigen die zijn opgegraven door het archeologisch team van de Belgian Aviation History Association.

For Freedom Museum brengt op een bruisende en realistische wijze de sombere tijden van de Tweede Wereldoorlog in beeld. Geen enkele inwoner uit de Zwinstreek en West-Zeeuws-Vlaanderen bleef tussen 1940 en 1944 gespaard van repressie en ontbering. Deze zwarte periode in onze geschiedenis vormt het hoofdthema van het museum. In tegenstelling tot andere musea evoqueert For Freedom in zeer natuurgetrouwe decors de verschillende facetten van WO II.

De sfeer ademt de bezetting, vervolging en bevrijding van de oorlog uit. Als bezoeker word je werkelijk ondergedompeld in de donkere bladzijden van onze geschiedenis tussen 10 mei 1940, de eerste dag van de bezetting, en 1 november 1944, de verlossende datum van de bevrijding van onze regio. Dit museum belicht de bevrijding van de Zwinstreek in het najaar van 1944, een intens conflict tussen de Duitse bezetter en de hoofdzakelijk Canadese bevrijders. In de tuin liggen de wrakstukken van vliegtuigen die zijn opgegraven door het archeologisch team van de Belgian Aviation History Association.

Het gebouw

Dit voormalig gemeentehuis en –school werd gerealiseerd in twee bouwfases.
Het laag gemeentehuis (nr. 91) werd vermoedelijk rond 1925 gebouwd. Het is een witgeschilderd gebouw onder pannen zadeldak en met typerende tuitgevels.
De gemeenteschool dateert van 1876 (cf. puilijst). Het gebouw is een statig volume met twee bouwlagen onder een pannen schilddak naar een ontwerp van architect P.F. Buyck (1805-1877). De witgeschilderde lijstgevel heeft met hoekpilasters en muuropeningen (o.m. rondboogportaal) in een dito omlijsting.

Praktische informatie

Plaats: Graaf Jansdijk 236, Knokke Uren: Van 10-18u, met doorlopend gidsbeurten door de molenaars Verhaal: Deze beschermde molen (ca. 1670?), een open houten standaardmolen, bepaalt het beeld van de Graaf Jansdijk. De huidige molen is genoemd naar de vlakbij gelegen herberg Het Kalf, zoals ook de wijk sinds de 19de eeuw heet en bepaalt het beeld van de Graaf Jansdijk. De twee kersverse molenaars geven deskundige uitleg. Bij winderig weer wordt graan gemalen.

In de 17de eeuw werd op de Graaf Jansdijk, die dateert uit het begin van de 15de eeuw, een molen gebouwd die naar de wijk waar hij staat werd genoemd: ‘De Kalfmolen’. Waar oorspronkelijk de zeedijk lag, zou volgens de overleveringen eerst een watermolen hebben gestaan. In die tijd heette de buurt Oosthoek en pas toen de dijk stevig genoeg was, kon er gedacht worden aan een open standaardmolen op de hoogte, in de wind en volgens het type uit de 16de eeuw. Dank zij het onderzoek van Maurice Coornaert in zijn boek ‘Knokke en Het Zwin’, weten we met zekerheid dat ‘de muelen die op den zeedijk staet’, in 1690 gebouwd, de Kalfmolen was.

In de eeuwen die volgden werden de namen van molenaars opgetekend om tot Ignace Devos te komen, pachter in 1834 en vermeld in de kadasterlegger uit die tijd. In de balken werden meerdere namen gegrift zoals Collyn 1733, J.P. Delanghe 1770, T. Tytens (zonder datum) en L.P. Devos 1864. Na Pol Devos werd de molen verkocht aan Edward Verheye, de Grauwen, zoals hij werd genoemd. Hij bleef er tot 1914. Door de Eerste Wereldoorlog viel de molen stil en raakte grotendeels in verval. De Belgische Staat verwierf het eigendom en liet de molen herstellen. Pas in 1926 zette molenaar Lotheir Peel de Kalfmolen opnieuw in werking. Door het gebrekkige molenmechanisme hield molenaar Peel er na één jaar mee op. Dan bood zich nog een zekere Fons Hillens aan, maar hij vond de pachtprijs te hoog.

De Caelfmolen (1760), de Calfmolen (1772), de Kalfmeulen (1838) werd in 1928 aangekocht door de vrienden van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen met medewerking van het gemeentebestuur van Knokke, de vereniging Het Zoute en de Touring Club van België. Zo kon de molen van het Kalf behouden blijven en andermaal worden ingewijd tijdens de folklorefeesten in augustus 1928. In latere jaren had de molen hoe langer hoe meer te lijden van de tand des tijds. Na de Tweede Wereldoorlog werd de molen hersteld en zag hij er een tijdje weer zo goed als nieuw uit. Hoewel de molen vanbinnen volledig was uitgerust, werd hij niet in werking gezet. In de jaren 1970 kraakten de horizontale wieken onder hun gewicht en een restauratiebeurt drong zich op.

In januari 1974 werd het gemeentebestuur van Knokke-Heist eigenaar van de molen. In 2014 en 2015 onderging de molen een totaalrenovatie en is ze één van de techniekpareltjes in Knokke-Heist.

 

Praktische informatie
Plaats: Pannenstraat 140, Heist Uren: Van 10-18u, met doorlopend gidsbeurten Verhaal: Het Oud Schoolgebouw vormt  de basis van wat Sincfala, Museum van de Zwinstreek is.  Na een plaatselijke schoolstrijd opende het gemeentebestuur van Heist in 1899 een nieuwe gemeentelijke school in de visserswijk. De school werd gebouwd in de Brugse neogotische stijl.

Drie echte vissersvrouwen in het Heists dialect

Speciaal op deze dag keren we terug naar de jaren '30 en kun je om 14u, 15u, 16u en 17u een leuke conversatie tussen drie echte vissersvrouwen bewonderen op het visserspleintje in het Museum Sincfala. (Eerste verdieping oud schoolgebouw)

Wie wil weten wat mouwefretters zijn, is daar op het goede adres!

 

Tentoonstelling – Wereldoorlog I in de Zwinstreek

Aan de hand van foto’s, postkaarten, affiches en authentieke militaria gunnen we de bezoeker een blik in het leven zoals het was in Knokke en Heist kort voor, tijdens en na de oorlog.

Wist u dat de inwoners van Knokke geen sterke dranken mochten schenken aan Duitse soldaten?
Wist u dat talrijke Heistse vissers met hun familie naar Zierikzee, Nederland zijn gevlucht in 1915?
Wist u dat Russische krijgsgevangenen verplicht als dwangarbeider de Keizer Wilhelm II batterij in Knokke moesten bouwen?
U ontdekt dat er tussen België en Nederland een elektrische afsluiting werd geplaatst die smokkel, spionage en een vlucht naar Nederland moest afraden. We tonen u gigantische batterijen en hun manschappen die een eventuele Britse landing aan de Belgische kust moest tegenhouden. Of de talrijke Duitse soldaten die tijdens hun ‘Urlaub’ in de badplaats de oorlog probeerden te vergeten.

Verder hebben we het over de helden van onze badplaats en hoe we na 1918 deze strijders herdachten.

Ook tonen we wat er zich op Saint George Day te Zeebrugge afspeelde in het laatste jaar van de oorlog.

Het gebouw

In 1898 besloot het gemeentebestuur van Heyst-aan-Zee een nieuwe 'knechtenschool' (lees: jongensschool) te bouwen. Architect R. Buyck plantte een neogotisch gebouw in, met de bekende kenmerken: trapgevels in de voor- en zijgevel, natuur- en baksteen...  1 Maart 1900 werd het schooltje geopend met 6 lagere klassen en een woonst voor de hoofdonderwijzer.

Het Oud Schoolgebouw vormt de basis van wat Sincfala, Museum van de Zwinstreek nu is. In dit beschermd gebouw vind je alles over het vroegere (Heistse) vissersleven aan boord en aan wal. Op de eerste verdieping start het verhaal van de visserij. Een pleintje toont wonen in een klein vissershuis. Onderweg komen lapnamen (bijnamen), geloof en bijgeloof en spreuken met als thema visserij aan bod. Ga naar de ingerichte vissersklas en leer meer over het onderwijs van toen of bezoek het cafeetje. Dat toont  hoe een visser ter ontspanning deelnam aan het verenigingsleven. Op de tweede verdieping (laag- en hoogzolder) komt de evolutie van de visserij aanbod.  Er is een educatieve ruimte waar zowel individuele kinderen als scholen aan het werk kunnen.

Voor kinderen is er een zoektocht doorheen het museum voorzien.