In Heist is de link met de visserij en de vissersgemeenschap nooit ver weg, ook niet in de Sint-Antonius Abtkerk. In 1863 wordt beslist om de vroeggotische kerk in het zuiden van Heist (Koudekerke) te vervangen door een nieuwe, grotere kerk in het noorden van de verschoven dorpskom. In de periode 1871 - 1875 wordt naar een ontwerp van architect P. Buyck een neogotische basilicale kerk opgetrokken. De toren wordt pas in 1886 toegevoegd.

Het roosvenster uit 1993 ‘Uitvaren ter vangst’ aan de noordzijde brengt een eerbetoon aan de zeevisserij. Het wel en wee van de vissers wordt er in 25 m² gebrandschilderd glas uitgebeeld, bekroond door de geliefde ‘Ster der Zee’. De zee geeft niet alleen, soms neemt ze ook en eist ze haar tol: schepen vergaan, vissers komen om. Velen vonden het zeemansgraf. Linksbeneden dit roosvenster staan in het in-memoriampaneel 180 namen gebeiteld. De naamlijst werd door Jozef Couwijzer opgesteld en staat gebeiteld in 24 panelen in eikenhout. Troostend en bemoedigend prijkt het beeld van Maria ‘Ster der Zee’ op de vooruitstekende boeg van een visserssloep, de H1 met een verguld anker. Het is in hout gesneden en gepolychromeerd, met een roodkleurig kleed en blauwe halfopenhangende mantel. Op het hoofd draagt Maria een gouden kroon. Het Kind Jezus houdt een wereldbol met kruis in de hand. Dit beeld werd door de graaf en gravin van Vlaanderen geschonken ter gelegenheid van hun eerste bezoek aan de kerk van Heist op 18 mei 1884.

In de andere gebrandschilderde glasramen refereert een aantal taferelen naar de visserij: vissers in de storm, het bedaren van deze storm door Christus en de wonderbare visvangst.

In 1988 richtte de pastoor achteraan in de linkerzijbeuk een rouwkapel in. De gewoonte om houten kruisjes met namen van de overledenen aan te brengen dateert van Allerzielen van dat jaar. In de torenmuur is de gedenksteen ingemetseld als aandenken aan Johannes Quintens, zoon van Jan en Pasphasia Vandeweerde. Hij werd in Heist geboren en was Onze-Lieve-Vrouwe-, armen- en kerkmeester. Onder de Oostenrijkers was hij hoofdman van Heist, gedurende de Franse en Hollandse tijd burgemeester. De gedenksteen herinnert aan de eeuwige fundatie (= stichting tot het opdragen van missen, broodbedeling en armenzorg). De witmarmeren steen van 1,51 m hoog en 0,99 m breed is omringd door een blauwmarmeren kader en ingemetseld in de muur.

Rechts van de toren was vroeger de doopkapel, die nu devotiehoek is. Ook daar staat een gedenksteen van een lid van de familie Quintens, namelijk Jacobus, zoon van Jan en Mary Francesca De Witte. Ook Jacobus werd geboren in Heist en was Onze-Lieve-Vrouwe- en kerkmeester en tevens burgemeester. Ook deze gedenksteen herinnert aan een eeuwige fundatie met uitdeling van brood aan de armen. Het grafschrift meet 1,65 bij 1,05 m en zit in een blauwmarmeren omlijsting vervat.

In de devotiekapel hangt het schilderij ‘Onze-Lieve-Vrouw van Smarten’ ook wel ‘Onze-Lieve-Vrouw van de vissers’ genoemd. Dit kunstwerk uit 1901 is van de Gentse kunstschilder Theophiel Liebaert (1848 - 1927). Het tafereel stelt de Moeder Gods voor, de handen gevouwen in smeekgebed als voorspreekster voor de vissers die in levensgevaar zijn op zee. Haar gelaat is scherp getekend door droefheid en angst. De achtergrond is voor driekwart gevuld met een gordijn, terwijl bovenaan een vissersboot dreigt te vergaan.

Bronnen
• Lannoy, Danny – Knokke-Heist terugblik – De Distel, 1998.
• Van den Heuvel, Jozef et al. – Parochieboek van Sint-Antonius Abt te Heist-aan-Zee – Uitgeverij Crea, 1998.

Open Monumentendag 2015 Open Monumentendag Vlaanderen: zondag 13 september 2015 Open Monumentendag Nederland: zaterdag 12 en zondag 13 september 2015
	Open Monumentendag Knokke-Heist Knokke Atelier Luc Peire Duinenpark Kalfmolen	Heist Museum Sincfala Sint-Antonius Abtkerk Ramskapelle For Freedom Museum Molen van Callant	Praktische info Gratis touristisch treintje Volg ons via Facebook   Algemeen overzicht Open monumentendag Vlaanderen Open Monumentendag Nederland
Naar startpagina - Open Monumentendag 2015 Knokke-Heist