Schoolkoloniën der Liberale Studenten!

Bestuurslid Ghislain De Groote bezit in zijn grote postkaartenverzameling een tweetal merkwaardige exemplaren van een vakantiekolonie van de Liberale studenten van de Gentse Volkshogeschool.

In het kader van de lopende thematentoonstelling “Boterhammen met zand, vakantiekolonies aan de Oostkust”, nog tot 20 januari 2013 te bezichtigen in Sincfala, het museum van de Zwinstreek, geven we graag onze bevindingen.

De geneeskundestudent Léon Neelemans uit Brugge en de Gentse rechtenstudent Georges Lampens hadden het idee om activiteiten te organiseren voor de vrijzinnige studenten van de Gentse Universiteit.

In januari 1895 werd door een studentenclub een comité voor schoolkoloniën opgericht, meteen de start van het verhaal. Een geneesheer van de stad Gent zorgde bij het vertrek van de kinderen naar de vakantiekolonie voor een geneeskundig onderzoek. De kinderen kregen in het liberaal studentenhuis gepaste zomerkledij, strooien hoed en handdoeken, zeep, een zandspade en een vlag. De vereniging verschafte en organiseerde alles zonder subsidies maar dankzij allerlei giften, tombola’s en collectes konden ze dit doen.

Ze vonden eerst een onderkomen in de villa ‘Crocodile’ in Middelkerke. De kinderen konden er 14 dagen verblijven in een villa onderverhuurd door de Brugse afdeling (‘Cercle des Colonies de Bruges’ opgericht voor behoeftige kinderen van het stedelijk officieel onderwijs).

De activiteiten aan de kust bestonden uit wandelingen, spel en sport, en “zedelijke vorming”. De maaltijden waren gezond en zeer gevarieerd. Elk jaar werd de ‘Orde van de Kolonie’ -een blauw lintje- aan de meest verdienstelijke kolonist toegekend.

De man achter dit project was opnieuw de Brugse arts Léon Neeleman. Het bestuur besliste na enkele jaren met een kolonie te Knokke te starten. Na onderhandeling met de grondeigenaars (Consortium Verwee-Van Bunnen-Dumortier) werd bouwmeester Aimable de Lune uit Elsene aangesteld om de plannen te tekenen voor de schoolvilla. In 1900 bouwden de Heistse aannemers Janssens en Rotsaert de imposante statige villa, officieel ingehuldigd op 18 augustus 1901.

De Gentse botanicus Michiel Thierry (1877-1950) was er in 1907 werkzaam als jong onderwijzer. We vermoeden dan ook dat de postkaarten verstuurd werden vanuit de bewuste schoolvilla. De postkaart dateert uit 1912. Het gebouw stond midden op de zuidoosthoek van het latere IJzerpark. Het had als benaming “Schoolkoloniën Brugge 1901”, later “Santé à l’Enfance”. Het gebouw was gekend onder de naam N.D. De l’Yzer.

In het Koninklijk Archief, privésecretariaat Koningin Elisabeth, (Dossier Oeuvre de la Reine, Maison de convalescence Knocke-Le Zoute, rapport du 20 janvier 1922) is nog sprake van een bezoek van de secretaris van de koningin, dhr Graux, aan de heer Phelips, eigenaar van een villa in het Vlaamspad om kinderen met een zwakke gezondheid onder te brengen. Dokter Neelemans uit Brugge hield zich bezig met de rekrutering en behandeling van de kinderen. In de zomer van 1919 verbleven er een 40-tal kinderen. Isabelle Ramy was er in 1922 directrice!

Bibliografie

M. Vermandere, We zijn goed aangekomen! Vakantiekolonies aan de Belgische Kust (1887-1980). D. Lannoy, Het IJzerpark, ‘Cnocke is hier’, nr 44, jg 2007, p. 39-41.