De Heistse vuurtoren is zeker een landmark langs de Oostkust.  Maar… het is zeer de vraag of deze ranke slanke toren wel degelijk een vuurtoren is ?  Of een lichttoren ?

Tussen de eerste dijk (Evendijk – 11de eeuw) en de latere Graaf Jansdijk (begin 15de eeuw) werd een eerste houten vuurtoren gebouwd te Heist.

Men noemde het een “vierboete” wat verwijst naar het aanmaken (boeten) van vuur (vier).

Reeds in 1363 stond er in Heist een vuurtoren.  De vissers van de “cleene visscherie” vonden zo de thuishaven terug.  De vissers bleven vissen in de kustwateren.  Slechts enkelen waagden het op haringvangst te gaan verder van de kust verwijderd.
Op de door Pieter Pourbus  in 1571 gemaakte kaart staat ook een vuurtoren getekend.  Een rokende toren met ervoor enkele bootjes of vissersvaartuigjes. 

In die tijd had de vuurtoren niet alleen een functie voor de lokale vissers maar ook voor de handelsschepen die Vlaanderen bereikten via Het Zwin. Men vermoedt dat die eerste vuurtoren stond op een thans verdwenen stuk dijk (bedolven door stuifzand).

De Vierboete van Heist was een achterleen van de heer van Dudzeele (die het verpachtte aan de Gildebroeders van Onze Lieve Vrouw  te heyst) en wees  de weg voor de handelsschepen die de monding van het Zwin zochten.  De toren was ook belangrijke voor de Heistse vissers die terug kwamen uit zee.

Andere herkenbare bakens voor de scheepvaart waren de kerktoren van Oostende, Blankenberge, Heist, Knokke en Westkapelle.

Maar belangrijk was de Heistse vuurtoren omdat hier kon gekozen worden tussen twee routes namelijk enerzijds  HEISTDIEP ten Noord-Oosten van het eiland Wulpen of het KNOKKEDIEP dat de schepen naar de Westelijke arm van het Zwin bracht.
Elke nacht bij opkomende water werd er vuur gemaakt op de toren als teken dat de schepen dichter konden komen.  Eens de vloed voorbij werd het vuur gedoofd.

De middeleeuwse toren van Heist werd tijdens de Tachtigjarige oorlog (1566 – 1648) verwoest samen met een groot deel van het Noorddorp.  In die tijd bestond de Heistse visserij nagenoeg niet meer.
De resterende stenen van de vuurtoren in verval werden verkocht om huizen te bouwen.

Pas in de 19de eeuw  (1850) werd er een nieuwe vuurtoren gebouwd ongeveer ter hoogte van  waar de Vuurtorenstraat de Zeedijk bereikt.  In het stadhuis hangt een schilderij van met die vuurtoren er op. Later kwam daar het Grand Hotel du Phare en nu de horeca-zaak De Vuurtoren.

In 1871-1872 werd in Knokke op het einde van de Zeeweg (huidige Lippenslaan) een nieuwe vuurtoren gebouwd en dit zou gevolgen hebben voor die van Heist.
Immers strategisch gezien was die van Knokke belangrijker en zo werd de Heistse vuurtoren gesloopt.  Het had geen zin om twee vuurtorens zo dicht bij elkaar te hebben.
Voor de vissers werd er wel een visserslicht geïnstalleerd (een mast met daarop een vast groen licht).

In het begin van de 20ste eeuw begon men met de aanleg van de Zeebrugse vissershaven en ook een handelshaven met muur in zee (strekdam).  De Heistse visserij zou verhuizen naar Zeebrugge. Bij ministrieel besluit van 15 april 1905 werd het plan goedgekeurd voor de grondinneming op het grondgebied van Heist voor de plaatsing van richtingsvuren van de geul van het Zand.

In 1907 werd de betonnen vuurtoren gebouwd door de gebroeders Grondel uit Gent in opdracht van de aannemersgroep Coiseau-Cousin eveneens uit Gent.
De Zeebrugse haven (ontsluiting van de Gentse haven naar de Noordzee) werd plechtig ingehuldigd door koning Leopold II op 23 juli 1907. Op zee diepte men de Pas van het Zand uit  die een veilige toegang gaf tot de haven van Zeebrugge.

Om die diepe havengeul te bebakenen lieten ingenieurs-aannemers Louis Coiseau en Jean Cousin twee vuurtorens bouwen door de Gentse broers Grendel.  Het groot Licht en het klein Licht.  Ze zouden samen een lichtlijn vormen zodat de schepen op goede koers de havengeul zouden doorvaren richting haven.
Het Laag Licht werd een kleine vuurtoren in de duinen 14,40 m hoog met om de vijf seconden een lichtstraal van 4 seconden tot 9 mijl in zee zichtbaar.
Het pronkstuk was evenwel het Hoog Licht, de eerste betonconstructie langs de Belgische kust (alhoewel de watertoren en de kaaimuren in Zeebrugge ook in beton zijn en ouder…).

De vuurtoren is 30,50 m hoog en staat 300m meer landinwaarts pal in de weiden achter de duinen.   Er brandde een bestendig helder wit licht zichtbaar tot 11 mijl in zee.De toren bevat veel Jugendstill-elementen én baksteenmotieven.
Toen men begin jaren zeventig een nieuwe voorhaven bouwde in Zeebrugge was die lichtlijn niet meer functioneel.  Gelukkig werd het Hoog Licht in 1975 geklasseerd als industrieel-archeologisch monument en bij Koninklijk Besluit van 8 september 1981 werd het beschermd.  Laag Licht volgde op 23 mei 1984.
Deze vuurtoren die niet meer in functie zijn behoren nu tot het kustpatrimonium en worden beheerd door de Vlaamse Administratie Waterwegen en Zeewegen afdeling Kust.

Na restauratie werden de toren in 2004 in ere hersteld en kregen hun oude glorie terug.

Op 2 april 2005 werd de lichttoren plechtig ingehuldigd op indrukwekkende wijze.

Open Monumentendag 2014 Open Monumentendag Vlaanderen: zondag 14 september 2014 Open Monumentendag Nederland: zaterdag 13 en zondag 14 september 2014
	Open Monumentendag Knokke-Heist Knokke Saint-Georges Anglican Church Heilig-Hartkerk Kalfmolen Duinbergen Christus Koningkapel	Heist Museum Sincfala Hoog Licht - Vuurtoren Ramskapelle For Freedom Museum Molen van Callant	Praktische info Gratis touristisch treintje (Uurrooster) Volg ons via Facebook   Algemeen overzicht Open monumentendag Vlaanderen Open Monumentendag Nederland
Naar startpagina - Open Monumentendag 2014 Knokke-Heist